ده عادت مردانه و عصبانیت زن ها (3)
6-آقای گریزپا
هنگامی که می خواهید به این گونه مردها بگویید که مثلاً این اواخر اصلاً با
هم نبوده اید، بلند می شوند و اتاق را ترک می کنند. با این بهانه که:«الآن
دوست ندارم درباره این موضوع چیزی بشنوم.»
از صورت حساب های سنگینی که به جهت خریدهای اعتباری برای تان فرستاده شده
است شکایت می کنید و سپس گریه تان می گیرد. او می گوید: «هر وقت این جوری
به هم می ریزی نمی تونم با تو صحبت کنم.» این را می گوید و از خانه خارج می
شود.
فکر می کنید سرانجام در مذاکرات خود با او درباره ی بچه ها دارید کم کم به
جایی می رسید که یک باره بلند می شود و می گوید که خسته شده است و بیش از
این تحمل این قبیل صحبت ها را ندارد. سپس به اتاق دیگری می رود تا تلویزیون
تماشا کند.
فکر نمی کنم زنی وجود داشته باشد که دست کم یک یا دو بار در زندگی خود با
آقای گریزپا (فراری) رو به رو نشده باشد. یک لحظه مثل یک مرد مهربان شیرین و
خوش اخلاق که عاشق هستید مقابل تان نشسته است اما به یک باره غیبش می زند.
گاهی اوقات علت رفتنش را توضیح می دهد که البته فرقی در کل ماجرا ایجاد
نمی کند، اما حداقل شما متوجه می شوید که اتفاقی افتاده است، گاهی اوقات از
روی صندلی اش درست مثل یک تکه نان از دستگاه توستر بیرون می پرد، می جهد و
با ذکر گفته ای ناخوشایند از اتاق خارج می گردد و گاهی اوقات نیز پیش از
آن که متوجه شوید چه اتفاقی افتاده است در سکوت صحنه را ترک می کند.صرف نظر
از این که به کدامیک از این روش ها اتاق را ترک می کند، اما نتیجه همواره
یک چیز است. احساس رنجش خاطر، رهاشدگی و عصبانیت می کنید، زیرا با صداقت و
به طور شسته و روفته دلیل ناراحتی اش را به شما نگفته است.
این پدیده ی ناخوشایند و آزاردهنده را چه چیزی سبب می شود؟
شاید بتوان گفت که مردها ظرفیت مشخص ومحدودی را برای مذاکرات احساسی و
عاطفی دارند و هنگامی که عقربه ی دستگاه نشانگر آن ها در برابر درجه ی خاصی
قرار می گیرد به یک باره فشار دیگ بخارشان به مرحله ی بحرانی می رسد و سپس
ناگهان تصمیم می گیرند که باید آن را از مدار خارج کنند. این است که اعلام
می کنند وقت مذاکره به سر رسیده و تمام شده است. شاید به همین دلیل است که
عقب نشینی آقای گریزپا چنین ناگهانی، غیر منتظره و بدون اطلاع قبلی است.
شاید خود او نیز تا زمانی که اتفاقی نیافتاده است از واقع قریب الوقوعش
اطلاع چندانی ندارد. مگر تا موقعی که دیگر اتفاق افتاده است!
برخی از مردها آستانه ی صمیمیت بسیار پایینی دارند. تحمل و ظرفیت این گونه
مردها برای صحبت ها و مذاکرات احساسی و عاطفی از حد چند جمله تجاوز نمی کند
که با سه شماره ناپدید می گردند برخی دیگر آنقدر ادامه می دهند تا یکی از
کلیدهای حساس آن ها را اشتباهی بزنید.بدین معنا که یکی از نقطه ضعف ها یا
حساسیت های آن ها را برانگیخته کنید. مثلاً شروع به گریه کنید یا جمله یا
عبارت خاصی را به
زبان بیاورید یا به گونه ای خاص به آنها نگاه کنید. در این گونه اوقات است
که به یک چشم به هم زدن در منطقه ی ناامن خود قرار می گیرند و احساس خطر می
کنند و به دنبال آن دیری نمی کشد که اثر یا رد پایی نیز از آن ها پیدا نمی
کنید.با تمامی این اوصاف برخی دیگر واقعاً بیشتر وقت ها هم صحبت خوبی برای
نامزد/همسرشان هستند مگر اینکه با شرایط سختی رو به رو شوند که از کنترل
آن معذور باشند. مثلاً یا خیلی خسته باشند یا فشار کار زیادی را تحمل کرده
باشند.در این اوقات است که استعداد و گرایش آن ها به ناپدید گشتن افزایش می
یابد.
این امکان وجود دارد مردان گریزپا و فراری واقعاً قصد ناراحت کردن
نامزد/همسر خود را نداشته باشند اما متأسفانه این عادتشان یکی از بدترین و
به اصطلاح «بی اتیکت ترین» روشهای ارتباطی است. ترک کردن نامزد/همسرتان آن
هم هنگامی که وسط یک مکالمه یا مذاکره ی دو طرفه هستید نه تنها محترمانه
نیست و بی ادبی است بلکه گستاخانه و رنجش آور نیز هست.
مردان عزیز:لطفاً توجه داشته باشید که در اینجا منظور من هرگز آن نیست که
هنگامی که پیشرفت قابل ملاحظه ای در صحبت ها و مذاکرات به چشم نمی خورد
ساعت ها آنجا بنشینید و خود را رنج بدهید. اوقاتی وجود دارند که یک تنفس و
استراحت کوتاه و موکول کردن ادامه ی مذاکرات به بعد برای آرامش و تجدید قوا
بسیار نیز مفید و عاقلانه است. اما کاری که آقای گریزپا می کند چیر دیگری
است. هر چند که خود او ممکن است فکر کند که این روش را به کار برده است.
آنچه او در واقع انجام می دهد پریدن از هواپیمای در حال سقوط با چتر نجات
است بدون خبر دادن به همسرش و تنها گذاشتن او در داخل هواپیما.
چرا مردهای بسیارخوب و خوش اخلاق نیز گاهی اوقات به یکباره به آقای گریزپا
تبدیل می شوند؟ این همان چیزی است که در سرتاسر این کتاب به آن پرداخته
ایم: مردها از مذاکرات مارپیچی احساسی و پیچ و تاب خوردن های عاطفی زن ها
خسته و بی تاب می شوند. مردها از چیزهای ناخوشایندی که نامزد/همسرشان در
این گونه صحبت های طولانی می گویند، خوش شان نمی آید و احساس سرزنش و کنترل
شدگی می کنند از این رو دوست ندارند به این گونه صحبت ها گوش کنند. قابلیت
و توانایی مردها در پردازش اینگونه اطلاعات و داده ها به یکباره بااختلال
مواجه می شود به طوری که برای درنگ و ژرفانگری بیشتر بر روی این داده ها به
وقت بیشتری نیاز پیدا می کنند. به هنگام صحبت درباره ی صمیمیت و نزدیکی
مردها احساس خفگی می کنند و حس می کنند که نیاز دارند فرار کنند. درست
مانند کسانی که از قرار گرفتن در مکان های بسته دچار «فوبیا» و هراس می
شوند.
مشکلی که در رابطه با ناپدید شدن وجود دارد این است که مکالمه و مذاکره را
با بن بست رو به رو می کند و برخلاف مقررات و قوانین گفت و گو و مذاکره
است. هرگز نمی توان در غیبت یکی از طرفین پایان مذاکره را اعلام کرد یا
نتیجه و حاصلی را برای آن در نظر گرفت.
آقای گریزپا:خانم بی سرپرست
در مواجهه با آقای گریزپا و فراری چه احساسی به زن ها دست می دهد؟ به عبارت
دیگر هنگامی که زنی شاهد خارج شدن شوهر خود از اتاق آن هم در وسط یک
مکالمه و گفت وگو است، چه احساسی به او دست خواهد داد؟ احساس ترک شدگی.
اینکه او را مثل فردی بی سرپرست رها کرده اند. مانند بچه ی بی سرپرستی که
پدر و مادرش او را رها کرده اند و او منتظر است تا نجات دهنده ای پیدا شود و
او را با خود به خانه ببرد. چشم به در می دوزیم تا مرد گریزپایمان برگردد،
ما را در آغوش بگیرد و بگوید: «عزیزم، متأسفم. نباید تو را همین جوری می
گذاشتم و می رفتم. راستش فقط یکدفعه خیلی مأیوس و سرخورده شدم. دیگر هرگز
دوباره تو را اینطور ترک نخواهم کرد.» بسیار خب، شاید این کمی زیاده خواهی
باشد. بنابراین ما به همان «متأسفم، یکدفعه حالم خیلی بد شد» و یک بوسه از
گونه هایمان یا هر چیز دیگری که مجدداً ارتباط میان ما و معشوق مان را
برقرار کند، راضی هستیم.
بسیار دشوار است، شما را ترک کنند و احساس بی پناهی و بی سرپرستی نکنید
آنهم به خصوص در لحظات دشوار که آسیب پذیر هستید. زن ها در این گونه اوقات
می رنجند و احساس وحشت و تنهایی می کنند. به طرزی عجیب ممکن است احساس شکست
نیز بکنند. شکست درحل و فصل و ترمیم آنچه بر سرش دچار سوء تفاهم شده
بودیم. شکست در اینکه تمایل مرد زندگی خود را جلب کنیم تا بر روی مشکلات
مان کار کند.شکست در اینکه او را برای خود نگه داریم به یاد داشته باشید
برای زن ها عشق همواره در اولویت است. از این رو حفظ ارتباط، هارمونی،
هماهنگی و همخوانی به هر قیمت که شده باشد از مهمترین نیازهای آنها به حساب
می آید. به همین دلیل است که بیشتر ما زن ها از جر و بحث و مشاجره ی لفظی
بیزاریم.و ترجیح می دهیم تا صبح هم که شده باشد بیدار بنشینیم مسئله را در
میان خود حل و فصل کنیم تا آنکه مجدداً بتوانیم آشتی کنیم. ما زن ها اصولاً
از انجام هر کاری که گسستگی ارتباط میان ما و معشوق مان را مجدداً ترمیم
کند و بتوان آن را به حالت اولیه بازگرداند روی گردان نیستیم.اما به جای آن
نامزد/همسرمان ناپدید شد و ما احساس می کنیم که فریب خورده ایم و ازفرصت
ما اصلاح و بهبود شرایط و اوضاع محروم شده ایم.
راه حل:
مردان عزیز:لطفاً هرگز به یکباره و ناگهانی در وسط یک مکالمه یا مذاکره
نامزد/همسرخود را ترک نکنید. لطفاً کمی طاقت بیاورید و سعی کنید با استفاده
از روش ها و راه کارهایی که در این کتاب آموخته اید، به راه حل و تفاهم
برسید و مسائل و مشکلات موجود میان خود و نامزد/همسرتان را حل و فصل
کنید.چنانچه حصول تفاهم مقدور نبود، دست کم تلاش کنید مهربان باشید.
مردان عزیز:چنانچه احساس کردید که می خواهید به آقای گریزپا تبدیل شده
ناپدید شوید یا فکر می کنید که در آستانه ی تحمل خود قرار دارید به یکباره
بلند نشوید اتاق را ترک کنید.
در اوقاتی که می خواهید ناپدید شوید چه کار کنید
به نامزد/همسر خود خبر دهید که:
*اهمیت مکالمه و مذاکره را درک می کنید.
*همچنان مایلید که مکالمه را در وقتی مناسب ادامه دهید و مسئله را حل کنید.
*به آستانه ی تحمل خود رسیده اید و می دانید که دیگر نمی توانید مؤثر یا مفید واقع شوید.
*می خواهید تنفس اعلام کنید و مدتی (یکساعت یا تمام عصر) را استراحت کنید.
*کاملاً متعهد هستید که مکالمه را مجدداً در زمانی که برای هر دو طرف مناسب باشد از سر گیرید تا به نتیجه ای مشترک برسید.
7-آقای فرمان فرما
چنین مردهایی مدام با صدای بلند به شما دستور می دهند، گویی رئیس شما هستند .
به گونه ای با شما صحبت می کنند که گویی شما بچه ای کوچک هستید و نمی دانید چه کار باید بکنید.
هر بار که به آنها پیشنهاد می دهید، می گویند که نمی دانید درباره ی چه
چیزی حرف می زنید!اینگونه مردها احتمالاً فیلمهای زیادی را از جان وین
تماشا کرده اند. شاید هم قهرمانان مورد علاقه شان ترمیناتور باشد و امکان
دارد اساساً و از نظر سرشتی مردهایی رئیس مآب و سلطه جویی
باشند.می خواهم با «آقای فرمان فرما» آشنا شوید.کافی است که سعی کنید با او
صحبت کنید و ببینید که چگونه فوراً به شما اعلام می کند که مقام و مرتبه ی
او از شما بالاتر است و بر این ادعای خود پای می فشارد و می گوید که او
خود بهتر می داند چه کار کند. کافی است سعی کنید کاری را خودتان به تنهایی و
به روش خودتان انجام دهید و ببینید که چگونه فهرست بلند بالایی از انواع
دستورها، بکن نکن ها، راهنمایی ها را به شما ارائه خواهد داد.کافی است
بخواهید در برابر او عکس العمل نشان دهیدـ البته بهتر است که این کار را
نکنیدـ مگر اینکه بخواهید برایتان سخنرانی کند و پند و اندرزتان دهد و
بگوید که چقدر با تجربه تر، عاقل تر، کامل تر و فهمیده تر از شمات.
آقای فرمان فرما عاشق آن است که زن ها را کنترل کرده بر آنها چیره شود.مدام
به شما دستور می دهد واز شما انتظار دارد فرمان های او را مو به مو اطاعت
کنید و درستی آنها را هرگز زیر سؤال نبرید. چرا که خب بالاخره ناسلامتی او
یک فرمان فرما است و راه درست انجام هر کاری را می داند و شما باید خیلی هم
از او متشکر و ممنون باشید که راهنمایی هایش را بی شایبه به شما ارائه می
دهد.
مکالمه و گفت و گو با آقای فرمان فرما یک طرف است، این گونه صحبتها در واقع
اصلاً «مکالمه» نیستند. بلکه سخنرانی، خطابه و موعظه اند. او حرف می زند و
شما گوش می کنید هنگامی که با آقای فرمان فرما رابطه دارید تنها یک نفر
صلاحیت دارد و تام الاختیار است. و آن یک نفر البته فقط اوست. بنابراین
تلاش برای مکالمه و برقراری ارتباط با او
بیهوده و محکوم به شکست است.زیرا او از این کار سرباز خواهد زد، مگر آنکه بخواهد درباره ی چیزی با شما بحث کند.
ارتباط با آقای فرمان فرما برای اعتماد به نفس و خودباوری زن گران تمام می شود. این بدان جهت است که او عادت دارد:
*شما را در نزد دیگران تحقیر کند.
*همچون زیردست با شما رفتار کند.
*به گونه ای رفتار کند که از شما مهم تر است.
*شما را نکوهش کند، گویی که تمامی آنچه انجام داده اید اشتباه بوده است.
*صدایش را بر روی شما بالا ببرد تا اینکه جا بزنید و عقب نشینی کنید.
عجیب ترین چیز درباره ی چنین مردی این است که براستی خودش هم نمی بیند که
همچون کماندوها رفتار می کند. در قلبش، شما را براستی دوست دارد و چنین
باور دارد که فقط می خواهد مفید واقع شود و به شما کمک کند، آموزش دهد،
تربیت کند، حمایت کند و بله:برایتان یک «مرد» باشد. آنچه او تشخیص نمی دهد
این است که هرچه بیشتر با چنین رفتار نامحترمانه ای با شما رفتار می کند از
عشق و علاقه ی میان شما کاسته خواهد شد. چرا؟ زیر هیچ زنی به لحاظ جنسی
نسبت به کسی که همچون «افسر ارشد» او با او رفتار کند، تحریک نمی شود.
آقای فرمان فرما:خانم منفعل
هنگامی که با زنی مانند بچه رفتار می شود به تدریج احساس بچه بودن هم خواهد
کرد. هنگامی که به این دلیل کسی نکوهش می شود که نمی تواند کارها را به
درستی انجام دهد و از او انتقاد می شود، او اعتماد به نفس و خودباوری اش را
از دست می دهد. هنگامی که به او می گویند چه کار بکند و چه کار نکند و
چگونه هم انجامش دهد، خلاقیت و قوه ی ابتکار عملش را از دست می دهد. این
دقیقاً همان اتفاقی است که برای زنی می افتد که با آقای فرمان فرما زندگی
می کند. بدین معنا که به زن منفعل و انفعالی تبدیل می شود.
اما زن منفعل کیست؟ او زنی است که تمامی قابلیتها و مهارتهای لازم برای
زندگی کردن و سر کردن با آقای فرمان فرما را به خوبی آموخته است. بدین معنا
که ابراز وجود نمی کند. منطق و قضاوت خود را زیر پا می گذارد و با منطق و
قضاوتهای بهتر آقای فرمان فرما جایگزین می کند، به روش های او تن می دهد،
حتی در اوقاتی که با گفته ها یا رفتارهای او نیز موافق نیست، هرگز با او
بگو مگو نمی کند و به منظور حفظ حیات و بقای احساسی و عاطفی خود و برحذر
بودن از زد و خوردهای مداوم و بلانقطاع روحی، تمام و کمال وا می دهد و خود
را تسلیم می کند.
ممکن است زن های منفعل به غیر از شوهرشان با هیچ کس دیگر انفعالی به نظر
نرسند. این امکان وجود دارد که دوستان یا همکاران او، او را زنی قوی، با
اعتماد به نفس و نیرومندـ نقطه ی مقابل منفعل ـ بدانند اما آنها هرگز شاهد
مراودات وتبادلات او با نامزد/همسرش نیستند.یا اگر هم
باشند احتمالاً او را نخواهند شناخت!
راه حل:
چنانچه شما نیز آقای فرمان فرما هستید و مشغول مطالعه ی این مطالب،
احتمالاً توصیه ی مرا نخواهید پذیرفت. اما در هر حال، آنچه مایلم به آن فکر
کنید این است که:درنهایت رفتار مانند کماندوها با زنی که می گویید دوستش
دارید روح او را خفه خواهد کرد.
در ابتدا ممکن است فکر کنید که نامزد/همسرتان زن بسیار خوب و فرمانبرداری
است، اما با گذشت زمان خواهید دید که گرمای نگاهش به شما به سردی گراییده
است و در خواهید یافت آنچه را که شما احترام او نسبت به خودتان تلقی می
کردید چیزی جز ترس نبوده است. شاید هیچگاه او را به لحاظ جسمانی و فیزیکی
از دست ندهید، اما مطمئن باشید قلب او هرگز باشما نخواهد بود.زیرا خویشتن
واقعی او در زیر خرابه هایی که از اعتماد به نفس او باقی مانده مدفون گشته
است. خرابه هایی که هربار که شما مانند زیردست با او رفتار می کنید، بیشتر و
بیشتر فرو می ریزند و بر سر او خراب می شوند.
آیا براستی هیچیک از توصیف های فوق درباره ی شما صدق نمی کنند؟ آیا کمترین
احساس گناهی از مطالعه ی این بخش در شما زنده نشده است؟ چنانچه پاسخ شما به
این پرسش ها مثبت است
پس لطفاً کمک حرفه ای دریافت کنید، نزد مشاور بروید. هم به تنهایی و هم به
همراه نامزد/همسرتان. تا بتوانید رابطه ی سالم و عاشقانه ای را که هر دو
شما نیز استحقاق آن را دارید ایجاد کنید.
آقای نیش و کنایه زن
«اُه طفلی، می گه دوباره احساساتش رو جریحه دار کردم. دوباره اشکهاش سرازیر شدن!»
«اُه، دوباره لب و لوچه ات آویزان شدند؟ بله خانوم دوباره عصبانی شدن.»
«دوباره وقت دکتر گرفتی؟ مثل اینکه ما با یه دایره المعارف پزشکی ازدواج کرده ایم؟!»
این نوع مردها فکرمی کنند خیلی بامزه هستند. هیچ گاه هیچ چیز از گفته های
شما را جدی نمی گیرند. حتی هنگامی که ناراحت هستید، سعی می کنند شما را با
حرف هایشان از احساسات تان خارج کنند. می خواهم شما را با آقای نیش و کنایه
زن آشنا کنم. او همیشه یک عالمه خنده در آستین آماده دارد. مگر اینکه
حوصله ی خندیدن را نداشته باشید. اما او طریق دیگری برای برخورد با احساسات
نمی شناسد. اینکه آن ها را مسخره کند و این به معنای آن است که شما را
مسخره می کند.
مرد کنایه زن در ابتدا بی ضرر و بی خطر به نظر می رسد. زیرا همیشه مشغول
شوخی کردن است و لطیفه گفتن. چطور می توانید از مردی که مدام می خندد و
خوشمزگی می کند عصبانی شوید؟ مشکل این جاست
که او هرگز نمی خواهد در مکالمه ای جدی شرکت کند. در واقع او به هر قیمت
باشد از هر نوع رویارویی و برخورد فرار می کند. هنگامی که موضوعی را با
اومطرح می کنید «اَه و اوه» می کند و آن را طوری جلوه می دهد که گویی
«خیالی» نیست. هنگامی که به او می گویید می خواهید با او درباره ی چیزی
صحبت کنید می گوید بچه شده اید یا شما را احمق می خواند. هنگامی که جرأت آن
را به خود می دهید که بگویید عصبانی هستید، تلاش می کند گفته های تان را
کم اهمیت جلوه دهد و سپس با این عنوان که احمقانه است از آن طفره برود.
در پشت تمامی رفتارهای مرد کنایه زن (آقای نیش و کنایه)ترس از مکالمه ی
مستقیم و رو در رو، ترس از احساسات و صمیمیت واقعی نهفته است. گوشه و کنایه
های نیشدار او تلاشی هستند برای پس زدن مسئله یا موضوعی مهم و یا فرار از
شکایت های دیگران. آن هم فقط به این دلیل از رویارویی با آن ها واهمه دارد.
به همین دلیل تلاش برای ارتباط با آقای کنایه زن نبردی بس سخت و دشوار
است. به زبان ساده او از رو به رو شدن با هرچیز ناخوشایندی سرباز می زند.
هر چیز که مذاق او سازگار نیاید او را آزار می دهد و ناراحت می کند. لذا به
طنز و شوخ طبعی متوسل می شود تا عصبیت خود را بپوشاند.مشکل نیز اینجاست که
در نهایت شما را مضحکه ی لطیفه های خود می کند.
آقای کنایه زن:خانم خشک و جدی
عجیب ترین اتفاقات و بلاهای دنیا بر سرزنی که با آقای کنایه زن رابطه دارد
نازل می شود. هرچه او بیشتر همه را به مضحکه می گیرد شما گرفته تر، غمگین
تر و ناراحت تر می شوید. تا آن جا که به زنی خشک و بیش از حد جدی بدل می
شوید. به او می گویید: «اَه، دست بردار. کمتر مسخره بازی در بیار.» «خیلی
جدی می گم. من و تو باید بنشینیم و حتماً صحبت کنیم.» «اصلاً هم خنده دار
نیست، موضوع خیلی برای من مهمه.» هرگاه که می خواهید با آقای کنایه زن صحبت
کنید، مجبورید از خودتان دفاع کنید زیرا او استاد این است که صحبت های شما
را احمقانه یا بی اهمیت جلوه دهد. آیا تعجبی است که همواره در پایان احساس
کنترل شدگی می کنید؟به همین دلیل است که طعنه و کنایه به راستی شکلی از
خشم و رفتاری تهاجمی ـ انفعالی به حساب می آید. این رفتار بدین منظور طراحی
شده است که شما را از صحنه خارج سازد و احساس حماقت و مسخره بودن به شما
بدهد.آن هم تنها به این دلیل که فکر ابراز خویشتن را به ذهن خود راه داده
اید.
بودن با مرد کنایه زن بی شک به احساس عزت نفس و احترام شخص شما لطمه می
زند. هر چند که او به طرزی سرگرم کننده و شوخ طبعانه ضربه های خود را فرو
می آورد. اما گوشه و کنایه های نیشدار او عملاً تحقیرهای استتار شده ای
هستند برای مخابره کردن این پیام به شما که بیش از حد حساس و احساساتی
هستید. به همین دلیل احساسات تان ارزش جدی گرفته شدن را ندارند.
راه حل:
فرض کنید نزد رئیس خود رفته و به اوگفته اید که می خواهید در رابطه با
برنامه ای که بر روی آن کار می کنید، با او صحبت کنید. و او به مسخره به
شما جواب می دهد که:«اُه، آیا کارمند کوچولوی من از چیزی در رابطه با این
برنامه ناراحت شده است و می خواهد کمی گریه کند، اُه، طفلی!» چه احساسی به
شما دست خواهد داد؟ آیا عصبانی نخواهید شد و احساس نخواهید کرد که به شما
توهین شده است؟ این دقیقاً همان احساسی است که هر گاه به درخواست های
نامزد/همسرتان با گوشه و کنایه پاسخ می دهید به او دست می دهد.
هرگاه متوجه شدید که می خواهید آنچه را که بین شما و نامزد/همسرتان پیش
آمده است کوچک یا سبک جلوه دهید، لحظه ای بایستید و به یاد بیاورید که او
همان زنی است که دوستش دارید. او می خواهد درباره موضوع مهمی با شما صحبت
کند. اهمیتی ندارد برای شما مهم باشد یا نباشد. چنانچه فرزند کوچک تان گریه
کنان به دلیل این که توپ خود را گم کرده است نزد شما بیاید او را مسخره
نخواهید کرد و به او نخواهید گفت که: «اَه، چه بچه ی نق نقویی. یک توپ
مسخره و بی ارزش که این قدر گریه کردن نداره.» به طرز مشابهی چرا باید به
معشوق خود و آن کس که به او عشق می ورزید این گونه برخورد کنید؟
به گفته های نامزد/همسر خود گوش بسپارید و سعی کنید که از تکنیک ها و روش
های ارائه شده در این کتاب استفاده کنید و گوشه و کنایه را کنار بگذارید.
9-آقا مرغه
به شما می گوید که باید تا دیر وقت کار کند در حالی که در واقع می خواهد با
حسابدار خود ملاقات کند تا درباره ی سرمایه گذاری هایی که با شکست مواجه
شده اند صحبت کند.
هنگامی که از او می پرسید، گرسنه است یا خیر می گوید معده اش درد می کند و
به شما نمی گوید که در واقع با یکی از دوستانش که شما زیاد از او خوش تان
نمی آید قبلاً ناهار خورده است.
به نامزد خود می گویید می خواهید جمعه را با او بگذرانید و او بهانه می
آورد که نمی تواند زیرا هفته سختی را پیش روی دارد. در حالی که به همسر
قبلی خود قول داده است که درمرتب کردن حساب های مالیاتی اش به او کمک کند.
عاشق مرد بسیار خوب و مهربانی شده اید. او هیچ گاه قصد و مرضی ندارد و مغرض و ناپاک هم نیست.
اما با وجود این مدام مچ او را به هنگام دروغ گفتن می گیرید. چرا؟ زیرا او
آقا مرغه!است .کسی که دوست دارد مسائل و موضوعاتی را که شما را می رنجاند
یا ناراحت می کند از شما مخفی کند. از این رو عادت می کند که گاه و بی گاه
به شما دروغ بگوید. در این جا منظور دروغ های بزرگ نیست. بیشتر وقت ها دروغ
های او کوچک هستند. در واقع مرد مرغ صفت از مطالعه ی این مقاله بسیار
ناراحت خواهد شد، زیرا اصرار می ورزد که او در واقع دروغ نمی گوید، بلکه
تنها اطلاعاتی را که فکر می کند نامزد/همسرش را ناراحت می کند، حذف کرده
است تا بدین وسیله از او محافظت کرده باشد. اما واقعیت امر آن است که او به
هیچ وجه سعی در محافظت از شما ندارد بلکه تنها خود را فرافکنی می کند. مرد
مرغ صفت یا به عبارتی «بزدل» شغل و پیشه اش «لاپوشانی» است. او همیشه در
حال پوشاندن چیزی است که فکر می کند کسی را از دست او عصبانی کند. این بدان
جهت است که مرد مرغ صفت به طور معمول بسیار حساس نیز هست پس می توان او را
«آقای دل نازک» نیز نامید. کسی که از روی استیصال می خواهد همه را خوشحال و
خرسند نگه دارد. بدیهی است که این کاری است ناممکن. بنابراین او قسمت اعظم
وقت خود را مثل مرغ سرکنده ای پرپر می زند تا مبادا کسی از او برنجد.
نهایتاً تنها راهی که برای او باقی می ماند این است که دروغ بگوید.
مشکل مرد مرغ صفت این است که در واقع هیچ گاه نیز موفق نمی شود چیزی را
پنهان کند. معمولاً ما زن ها فوراً حس می کنیم که او دارد چیزی را مخفی می
کند.و لذا فقط ما را می ترساند و مضطرب می کند. هنگامی که مرد مرغ صفت
متوجه می شود که پول هایش را جای درستی سرمایه گذاری نکرده است درباره ی
قرار ملاقاتش با حسابدار شرکت به زنش دروغ می گوید. ما زن ها می توانیم
احساس کنیم که مشکلی پیش آمده است. از این رو نگران می شوم و به دفتر کار
او زنگ می زنیم و هنگامی که او را آنجا پیدا نمی کنیم احساس می کنیم که به
ما خیانت کرده است و مثلاً با زن های دیگری است. هنگامی که مرد مرغ صفت
پیشنهاد غذای ما را رد می کند و می گوید که دلش درد می کند، ما زن ها به
راحتی می توانیم بفهمیم که دروغ می گوید و با ما صادق نیست. اما فکر و
خیال مان هزار جا می رود. هنگامی که او از زیر برنامه ریزی برای جمعه در می
رود. ما نمی دانیم او سعی در پنهان کردن چه چیزی دارد. اما «بو»می بریم که
ممکن است کاسه ای زیر نیم کاسه باشد و در عوض تمام روز حال مان بد می شود.
تضاد مضحکی که در رابطه با تلاش های نافرجام مرد مرغ صفت برای محافظت از ما
وجود دارد این است که دروغ گفتن ها، فرارکردن ها و لاپوشانی های او نه
تنها ما را از چیزی محافظت نمی کند، بلکه ما را ناراحت تر و عصبانی تر نیز
می سازد. بدین معنا که چنانچه قرار بود حقیقت را بگوید و آنچه را که از
گفتنش واهمه داشت برای ما بیان کند هرگز به این اندازه ناراحت یا عصبانی
نمی شدیم. حداقل آن بود که چنانچه می دانستیم اوضاع از چه قرار است می
توانستیم طوری با آن کنار بیاییم. اما بدون اطلاعات و داده ها تنها کاری که
ازمان برمی آید این است که نگران و عصبی باشیم. نگرانی و عصبیتی که بزودی
نیز از بین نخواهد رفت و انواع و اقسام فکر و خیال ها و افکار منفی و
ناخوشایند که به ذهن ما حمله ور خواهند شد.
در نهایت مرد مرغ صفت به همان نتیجه و محصولی می رسد که سخت تلاش می کرد.
از آن فرار کند. زیرا حقیقت همیشه نهایتاً رو می شود و وقتی که این اتفاق
افتاد دروغ های او همگی رو می شوند و ما عصبانی؛ مأیوس و سرخورده می شویم و
احساس می کنیم که به ما خیانت کرده اند.
آقا مرغه:خانوم دیوونه
فرض کنید که بامردی که دوستش دارید مشغول حرف زدن هستید و متوجه
می شوید که او چیزی را از شما مخفی می کند. این حقیقت را از لحن مضطرب صدای
او، تلاش مداوم او برای عوض کردن موضوع صحبت و پرهیز او ازبرقراری تماس
چشمی به خوبی می توانید تشخیص دهید. مشکلی که در این اوقات وجود دارد این
است که نمی دانید چه چیزی را از شما پنهان می کنندـ آیا موضوعی بزرگ و
وحشتناک مانند رابطه ی نامشروع با زنی دیگر است یا تنها موضوع کم اهمیت و
کوچکی است که او از صحبت کردن درباره اش می ترسد؟ هیچ راهی برای یافتن پاسخ
پرسش فوق وجود ندارد. اما یک چیزقطعی است: او دارد دروغ می گوید و با این
کار شما را دیوانه کرده است.به طوری که حال دیگر به «دیوونه خانوم» بدل شده
اید!
همانگونه که به یاد دارید یکی از نیازهای پایه و اساسی هر زن نیاز به احساس
امنیت است. اما هنگامی که ما زن ها بر مرد مرغ صفت در ارتباط هستیم،
احساسی کاملاً متضاد آن را در خود تجربه می کنیم. بدین معنا که پارانویید،
مضطرب و هراسان می شویم و احساس می کنیم که به ما اعتماد ندارند و هر لحظه
منتظر آنیم که بلاهای بیشتری نیز از آسمان بر سرمان نازل شود. «زن دیوانه»
مدام منتظر شواهدی است دال بر اینکه بدبختی در راه است. او می ترسد مبادا
ضربه ای کاری نهایتاً بر او وارد شود. دروغی که مرد مرغ صفت می گوید در
واقع «دود» است. ما بوی دود را از هزار فرسنگی تشخیص می دهیم. اما هرگز نمی
دانیم آتشی که آن را تولید
کرده است چقدر بزرگ است. لذا با عصبیت هر چه تمام، همه ی مکالمه های او را
کنترل می کنیم و یک یک مراودات او را زیرنظر می گیریم تا نسبت به آنچه
درحال وقوع است سرنخی بدست آوریم.
هرگاه ما به «زن دیوانه» تبدیل می شویم بدترین ترسهای مرد مرغ صفت تحقق می
یابند.در این اوقات مرد مرغ صفت پیش خودش فکر می کند: «ببین چقدر ترسو و
عصبی است. درست تشخیص دادم که نمی توانم در باره ی شکست سرمایه گذاری هایم،
مالیات های همسر قبلی ام. شام خوردن با دوستم چیزی به او بگویم. آنچه او
از آن غافل است این است که این دروغ گویی ها و پنهان کاری های او بود که از
همان اول ما را دیوانه کردند، نه اشتباهات او.گرچه ممکن است نیت او از این
دروغ گویی ها خوب و خیر باشد، اما بی صداقتی او هرگز قابل توجیه نیست.
راه حل:
01 مردان عزیز:لطفاً به ما زن ها دروغ نگویید. دروغ ما را دیوانه می سازد و
بدترین احساسات را در ما زنده کرده اعتماد ما به شما را سلب می کند. همیشه
حقیقت را به ما بگویید. حتی هنگامی که می ترسید از شنیدن آن خیلی هم
خوشحال نشویم. احتمالاً همینطور هم باشد و از شنیدن حقیقت ناراحت شویم. اما
به یاد داشته باشید که چنانچه بفهمیم به ما دروغ گفته اید به مراتب ناراحت
تر خواهیم شد.
هنگامی که موضوع ناراحت کننده ای را با ما در میان می گذارید ناراحتی ها و
نگرانی های خود را نیز به همراه آن ابراز کنید. به ما بگویید می دانید که
احتمالاً چه احساسی به ما دست خواهد داد. برای نمونه:
«عزیزم، می خواستم بهت بگم که قول دادم جمعه حساب و کتاب های مالیاتی همسر
قبلی ام رو انجام بدم. می دونم که از شنیدن این موضوع زیاد خوشحال نخواهی
شد. خودم هم ترجیح می دادم با تو باشم تا با او. اما فکر کردم بهتر باشه به
او کمک کنم چون که این اولین سالی که او تنهاست و باید خودش به تنهایی
حساب و کتابها رو انجام بده. مطمئن باش که رفتن من به اونجا به معنای هیچ
چیزی نیست و به محض اینکه کارم رو انجام دادم فوراً بر می گردم پیش تو.»
آیا از شنیدن این که قرار است به دیدن همسر خود بروید، خوشحال خواهیم شد؟
البته نه.اما چنانچه همه چیز را خودتان به ما بگویید احساس به مراتب بهتری
خواهیم داشت. در مقایسه با زمانی که مجبور باشیم همه چیز را به تنهایی
خودمان حدس بزنیم و کشف کنیم که چرا نمی خواهید با ما باشید و اینکه چرا تا
به این حد عجیب و غریب رفتار می کنید.
02 به زن زندگی خود فرصت دهید تا به شما نشان بدهد چقدر شمارا دوست داشته و
چقدر نسبت به شما محبت و علاقه دارد. هنگامی که حقیقت را به ما می گویید
این فرصت را به ما می دهید که خود را بالا بکشیم و بهترین عملکرد خود را
ارائه دهیم.
هنگامی که دروغ می گویید بدرفتاری اجتناب ناپذیر خواهد بود.
03هنگامی که مشاهده می کنید سر وکله «زن دیوانه» پیدا شده است از خود
بپرسید آیا این اواخر در نقش مرد مرغ صفت ظاهر شده اید یا خیر. ممکن است
متوجه شوید که چیزهایی را از ما پنهان کرده یا با ما در میان نگذاشته اید.
هنگامی که سفره ی دل خود را باز می کنید و اسرار درون خود را بیرون می
ریزید، نهایتاً ما نیز آرام خواهیم شد گرچه ممکن است اندکی طول بکشد
بنابراین صبور باشید.
10-آقای ترقه
*می گویید می خواهید با او صحبت کنید. اما او شما را متهم می کند که می خواهید روز او را با شروع کردن دعوای دیگری خراب کنید.
در حین صحبت با او اشک در چشمان تان حلقه می زند اما او به شما برچسب می
زند که عصبی هستید و هیستری دارید و او حوصله ی گریه و زاری شما را ندارد.
ادعا می کند به این دلیل نمی تواند احساساتش را با شما در میان بگذارد که
شما از هم می پاشید؛ و سپس از واقعه ی مشابهی که چند سال پیش اتفاق افتاده
است مثالی می زند.
در این گونه شرایط شانس برنده شدن ندارید.هرچیزی را که بگویید او را به جان
خود می اندازید.هر گونه تلاش شما مبنی بر ایجاد ارتباط با او به منزله ی
بیماری روانی تلقی می شود. هر چیزی که در گذشته اتفاق افتاده است و موجب
رنجش خاطر او می شود توی صورت تان کوبیده می شود آن هم بارها و بارها.بله
درست حدس زدید: «آقای ترقه». مردی که متخصص آن است که بدترین احتمالات را
از پیش تشخیص بدهد و عصبانی بشود حتی هنگامی که مکالمه هنوز آغاز نشده است.
آیا می دانستید که آقای ترقه یک پیشگو و دارای نیروهای فوق طبیعی است؟ دست
کم این چیزی است که خود او فکر می کند. اومطمئن است و با قطعیت اصرار می
ورزد که می تواند چگونگی پیش رفتن مکالمه ای را از قبل حدس بزند و پیشگویی
کند:
«می دونم اگه شروع به صحبت کنیم باید تا صبح بیدار بمونیم.»
«می دونم چی منتظرمونه.تو شروع به گریه و زاری می کنی و منو متهم می کنی که شخص (بی ارزشی)هستم.»
«هر بار که درباره ی این موضوع صحبت می کنیم، نتیجه یک چیز بیشتر نیست، مثل دفعه ی پیش است. پس چرا اصلاً خودمونو اذیت کنیم؟»
آقای ترقه در لحظه ای اکنون و در زمان «حال» زندگی نمی کند. او در واقع به
چیزی واکنش نشان می دهد که ممکن است سالها پیش اتفاق افتاده باشد. یا چیزی
که می ترسد در آینده اتفاق بیافتد. شاید در گذشته نامزدی داشته است که به
لحاظ روحی از هم پاشیده بوده است یا مادری داشته که عصبی، تنیده و تحریک
پذیر بوده است. لذا فرض را برای این می گذارد که هر گونه مکالمه و گفت و
گویی با شما نیز مثل همیشه از آب در بیاید. لذا به مجرد آنکه شروع به صحبت
با اومی کنید در یک گسست خیالی نسبت به زمان گیر می افتد.می توان گفت او به
نوعی درگیر حدیث نفس است یعنی با خود صحبت کردن. آنچه می گویید یا می کنید
تفاوت خاصی ایجاد نخواهد کرد. چرا؟ زیرا او از پیش تصمیم گرفته است که چه
اتفاقی خواهد افتاد.لذا سعی خواهد کرد که مکالمه با شما در نطفه خفه کند چه
این کاراو را دوست داشته باشید و چه نداشته باشید.
روش مورد علاقه ی آقای ترقه آن است که بدترین اتفافات گذشته را به یاد
بیاورد و آن را به عنوان دلیل اینکه چرا نمی خواهد با شما حرف بزند، به رخ
شما بکشد. ممکن است سه سال پیش یکبار در حین جر و بحثی شدید عصبی شده بودید
و تا صبح گریه کردید.خب، حتی چنانچه خودتان نیز بخواهید که آن را فراموش
کنید آقای ترقه به شما چنین اجازه ای نخواهد داد! هر بار که بخواهید مکالمه
ی ساده و کوتاهی نیز با او داشته باشید آن را به شما یادآوری خواهد
کرد:«می دونم قراره آخرش چی از آب دربیاد! تا صبح می خوای بیدار بمونی و سر
من داد بزنی و گریه زاری بکنی!»
چنانچه بخواهیم رک و بی پرده صحبت کنیم، می توانیم بگوییم که آقای ترقه پدر
سوخته ای لج باز و یک دنده است!؟ روش او برای رویارویی با چالش ها و
مشکلات روشی «صلب»، سفت و سخت و انعطاف ناپذیر است. از این رو همواره حالت
تدافعی دارد و آماده است که درمقابل هر چیز که از دید او خطرناک به نظر می
رسد، از خود دفاع کند. به همین دلیل در مواجهه با کوچکترین احساسات و
عواطفی، منفجر می شود و به مکالمه پایان می دهد. مشکل این جاست که زنی وجود
ندارد که تلاش کند با او حرف بزند و برچسب عصبی بودن نخورد. صرف این حقیقت
که می خواهید درباره ی چیزی صحبت کنید، نشانگر آن است که از قبل احساساتی و
حساس هستید.
آقای ترقه:خانم ترقه
اجتناب ناپذیر است! به رغم تمامی تلاش های ما مبنی بر جلوگیری از آن ـ حتی
چنانچه به خودمان قول بدهیم و قسم بخوریم که دیگر نخواهیم گذاشت اتفاق
بیافتدـ اما باز هم همیشه اتفاق می افتد. هرگاه سر و کله ی آقای ترقه پیدا
شود ما نیز به خانم ترقه تبدیل می شویم. حتی چنانچه درابتدا آرامش و تمرکز
حواس داشته باشیم اما همیشه پس از چند دقیقه صحبت کردن با آقای ترقه، ما
نیزحالت تدافعی به خود می گیریم:
«چطور می تونی بگی من عصبی هستم؟ من عصبی نیستم!»
«منظورت چی یه من همیشه غیرمنطقی حرف می زنم؟ این منم که همیشه سعی می کنم ازموضوع پرت نشم و دیگران رو سرزنش نکنم.»
«خواهش می کنم (قبرستون کهنه نشکاف)این منصفانه نیست!»
اینقدر به من نگو(آروم باش)من که هنوز چیزی نگفتم بجز اینکه پیشنهاد دادم درباره ی تعطیلات آخر هفته صحبت کنیم.»
حال متوجه منظور من شدید؟ هیچ راه دیگری ندارید. آقای ترقه کاری می کند که
شما از خود واکنش نشان دهید.اگر او به شما می گوید عصبی و هیستریک هستید و
کنترل خود را از دست داده اید، هر چیزی که بگویید چنین به نظر می رسد که
حالت تدافعی به خود گرفته اید. چنانچه او ادعا می کند که صحبت های شما
درباره ی چیزی تمامی نخواهد داشت چگونه خواهید توانست اثبات کنید اشتباه می
کند بدون اینکه با او مخالفت کنید. چنانچه او به وقایع گذشته استناد می
کند تا اثبات کند که شما غیرمنطقی هستید، در هرحال شما را از لحظه ی اکنون و
زمان حال خارج ساخته است. صحبت با آقای ترقه گیر کردن و گرفتار شدن در یک
دام کلامی ـ گفتاری است که بدون مجروح شدن از آن خارج نخواهید شد.
راه حل:
01 هرگز پیش از شروع یک مکالمه درباره ی نامزد/همسر خود قضاوت نکنید و فرض
را براین نگذارید که او حتماً به طریقی خاص رفتار خواهد کرد. زیرا با این
کار پیش زمینه ی خودخواهانه ای را ایجاد می کنید که فقط به نفع خود
شماست.چنانچه او را متهم کنید که حتماً از هم خواهد پاشید، او نیز شکننده
تر شده از هم خواهد پاشید.اگر به او بگویید که او عصبانی است او را با گفتن
این جمله عصبانی نیزخواهید کرد. او را از عنصر احتمال وتعلیق برخوردار
کنید و بگذارید مکالمه و مذاکره شکل بگیرد و پیش برود.
02 از مبالغه و اغراق به منظور ترساندن ایجاد جوّ رعب و وحشت در مکالمه خود
داری کنید. چنانچه او اندکی گریه می کند او را عصبی و «هیستریک» نام گذاری
نکنید. اگر او کمی تحریک پذیر و ناراحت شده است نگویید که دارد از خشم
منفجر می شود. بگذارید نامزد/همسرتان احساساتش را ابراز کند و این احساسات
را پیش از آنکه او حتی فرصتی برای بیان کردن شان داشته باشد، سرکوب نکنید.
03 در حین مکالمه و گفت و گو با نامزد/همسرتان در زمان حال یا لحظه ی اکنون
باقی بمانید.هرگز وقایع، واکنش ها و نتایج گذشته را به میان نکشید. به او و
نیز به خودتان فرصت دوباره ای بدهید تا این بار بتوانید مسائل و مشکلات را
حل و فصل کنید.
مردان عزیز: امیدوارم از مطالعه ی این فصل درباره ی عادات ارتباطی مردانه
آگاهی؛ شناخت و بصیرت کافی کسب کرده باشید. شاید تنها یک یا دو مورد از این
عادات ده گانه درباره شما صدق کرده باشند.شاید هم به رغم میل باطنی تان
متوجه شده باشید که بسیاری از آنها درشما وجود دارند. نکته ی امیدوار کننده
آن است که حال این قابلیت و توانایی را دارید که پیش از درآمدن به رنگ یکی
از این شخصیت های ده گانه (آقای اسرارآمیز، آقای گریزپا، آقای آتشفشان
و...)، آنها را در خود شناسایی کنید و مچ خودتان را بگیرید! سپس با استفاده
از راه کارها و روش هایی که آموخته اید، می توانید آگاهانه انتخاب کنید که
این راه کارهای ارتباطی را تغییر دهید و همان مرد مهربان و با ملاحظه ای
بشوید که براستی هستید.
خانم های عزیز:توجه داشته باشید که در این فصل روی سخن مان تنها با مردها
نبود. گرچه از این عادات ارتباطی به عنوان عاداتی مردانه نام بردیم، اما
مطمئنم که برخی از آنان درباره ی شما نیز صدق می کند!میلیون ها مرد از این
واقعیت شکایت داشته اند که با خانم فرمان فرما یا خانم نامرئی یا خانم نیش و
کنایه زن رابطه داشته اند.چنانچه به راستی خواهان آنید که نامزد/همسرتان
این عادات ارتباطی ناسالم را در خود ردیابی و برطرف کند، به عادات ناسالم
خود نیز در حضور او اعتراف کنید و از همین راه کارها و روش های ارائه شده
استفاده کنید تا راه های سالم تر و مکالمه و گفت و گو با مرد زندگی تان را
بیاموزید.
آنچه زن ها دوست دارند مردها بدانند:
گرایش زن به آفرینش و اصلاح گری می تواند از سوی مردان به کنترل کردن تعبیر شود.
مردان عزیز:ممکن است زن ها گرایش خود به آفرینش و اصلاح گری را با برنامه
ریزی تعطیلات برای هر دوی شما، تزیین و بازآرایی منزل، ارائه پیشنهادها و
راه حل برای مشکلی که با آن مواجه هستید، پیشنهاد برای مراجعه ی دو نفری به
مشاور و روانکاو به منظور اصلاح و بهبود روابطتان یا پرسیدن از شما که
برای شما دوست دارید چه غذایی بخورید، نشان دهند. در بیشتر اوقات نوع رفتار
خاص آنها اهمیتی ندارد. اما اتفاقی که می افتد این است که شما احساس می
کنید، سعی در کنترل شما دارند و می خواهند شما را وادار کنند تا کارها را
آن گونه که مورد نظر آن هاست انجام دهید.
بگذارید داستانی را از گذشته ی خودم برایتان تعریف کنم که به طرزی مطلوب این نکته را به تصویر می کشد.
سال ها پیش، هنگامی که در اولین رابطه ی جدی خود بودم، با نامزدم تصمیم
گرفتیم که به سواحل کاراییب سفری بکنیم. هیچ یک از ما قبلاً آن جا را ندیده
بودیم لذا خواستیم برای خوش گذرانی مان حتماً به آن جا برویم. از او
پرسیدم که آیا دوست دارد خودش ترتیب همه چیز را بدهد یا نه.اما او گفت که
من کارها را انجام بدهم. تعطیلاتمان چهار ماه دیگر شروع می شد، لذا فکر
کردم بهتر است هر چه زودتر دست به کار شوم.
روز بعد به کتابفروشی رفتم و چندین کتاب راهنمای توریستی برای جزایر
کاراییب خریدم.سپس اطلاعات لازم درباره ی تمامی جاهای دیدنی و هتل های
مناسب را از آن استخراج کردم.با مراکز با پیش شماره ی 800 (1)تماس گرفتم و
بروشورهای مربوط به هتل ها و... را که همگی مجانی بودند، سفارش دادم. سپس
به بعضی از دوستان که پیش تر به آنجا رفته بودند زنگ زدم تا نظرها و توصیه
های آنان را درباره ی دیدنی ترین جاها بشنوم.
ظرف تنها چند روز اطلاعات عظیمی درباره ی تمامی جوانب سفری که در پیش داشتیم، جمع آوری کرده بودم.
همان هفته یک شب با شوق و ذوق تمام، همه ی اطلاعات مربوطه را به نامزدم
نشان دادم با جزئیات تمام توضیح دادم کدامیک از هتل ها با بودجه ی ما
سازگار هستند، کدامیک از جزایر دیدنی های بیشتری مطابق با سلیقه ی ما دارند
و کدامیک از شرکت های هوایی، مناسب ترین، راحت ترین و به لحاظ اقتصادی
ارزان ترین پروازها را ارائه می دهند.در حین این که آن جا نشسته بودم و با
هیجان تمام نتایج این پروژه تحقیقاتی را به او توضیح می دادم، منتطر عکس
العمل او بودم.مطمئن بودم از تلاش درخوری که کرده بودم، بسیار خوشحال خواهد
شد.
هنگامی که سخنرانی خود را به پایان رساندم، به او نگاه کردم و از این که متوجه نگاه سرد و تهی او شدم جا خوردم.
از او پرسیدم:«آیا اتفاقی افتاده؟»، اما او پاسخی نداد و با همان نگاه سرد باز هم به من نگاه کرد.
پرسیدم:«از جاهایی که به ات نشان دادم خوشت نیامد؟»
بالاخره سکوت مرگبار را شکست و با صدایی سرد و خشک گفت: «نه، خوب بودند.»
دوباره پرسیدم: «پس چرا طوری به من نگاه می کنی که انگار از دستم عصبانی هستی؟»
با لحنی تند گفت: «اصلاً چرا پس نظر منو می پرسی.خودت همه چیز را تموم می
کردی.تو که خودت هم بریدی و هم دوختی. منظورم اینه که خودت از قبل تصمیم
گرفتی که چی بکنیم چی نکنیم و کجا بریم و کجا نریم. از آنجا که برنامه ریزی
خودته من چیزی ندارم که بگم»
برنامه ریزی من؟ او درباره ی چه چیزی حرف می زد؟ ما قرار بود با هم برویم.
من فقط اطلاعات جمع آوری کرده بودم.نمی توانستم بفهمم او چرا آن قدر از دست
من عصبانی بود.
به او یادآوری کردم:«تو خودت از من خواستی این کار را بکنم.»
به مسخره گفت:«آره، اما نمی دونستم قراره سیر تا پیاز رو خودت انجام
بدی.مثل همیشه، کنترل همه چیز رو خودت به عهده گرفتی و حرف، خوت شد.»
اشکهایم سرازیر شدند.در حالی که صدایم می لرزید به او گفتم: «من سعی نکرده
بودم همه چیز باب میل من باشد.من فقط می خواستم تعطیلات فوق العاده ای
داشته باشیم و حالا تو همه چیز را خراب کردی.»
درست به یاد نمی آورم که مکالمه چگونه پایان یافت. اما احساسی را که داشتم
دقیقاً به یاد دارم:«شوکه شده بودم، سردرگم، گیج و بسیار رنجیده و ناراحت.
او چگونه می توانست تمامی تلاش های مرا به معنای کنترل کردن و خودخواهی
گرفته باشد؟ من فقط خواسته بودم او را خوشحال کنم و اطلاعاتی به دست آورم
تا بتوانیم بهترین تصمیمات را بگیریم.مگر چه اتفاقی افتاده بود؟
از آن واقعه سال ها می گذرد.اما نمونه های مشابهی را به کرات تجربه کرده و
داستان های مشابهی را نیز از زنان دیگری شنیده ام:«زن با خوشحالی تمام
مشغول خلاقیت و برنامه ریزی برای خود و همسرش است اما مرد با ناراحتی یا
حتی عصبانیت برخورد می کند. در نهایت زن احساس رنجش خاطر و ناراحتی می کند و
مرد نیز احساس می کند که او را کنترل کرده و فریب داده اند.
چرا مردها این تلاش زن ها را کنترل کردن به حساب می آورند؟
پاسخ کمی پیچیده است.اما تا حد زیادی به نیاز مرد و به خودمختاری و استقلال
و شورش و طغیان او در مقابل امر و نهی و بکن و نکن مربوط می شود. برای
نمونه در داستان مربوط به من و نامزدم و سفر به کاراییب، گزارش دقیق و کامل
من درباره سفر به طرزی ناخودآگاه این احساس را به او داده بود که حق
انتخابی ندارد جز این که تسلیم خواسته های من شود. گویی هیچ گونه حق
انتخابی از خودش ندارد.گویی که من به او گفته ام:«ببین، قراره همین کارهایی
رو بکنیم که من می گم. فقط همین.» البته من اصلاً چنین قصدی نداشتم به
عقیده من او شرح و تفصیل جزئیات مرا دستور تلقی کرده بود.
آنچه زن ها دوست دارند مردها بدانند:
هنگامی که زن پیشنهاد و یا برنامه ی خاصی برای رابطه تان دارد، سعی ندارد
شما را کنترل کند. او تنها می خواهد کمک کند و عشق و خوشحالی بیشتری میان
شما بیافریند.
سوءتعبیر مردها:
بیشتر مردها خلاقیت زنانه را تلاشی از جانب او برای مغلوب کردن مرد تلقی می
کنند و عمق و شدت احساسات او برای آنها معنای تحکم و ریاست طلبی دارد.
به یاد داشته باشید:در بیشتر موارد، قصد و نیت واقعی زن در این گونه مواقع
آن نیست که به شما امر و نهی کند، او تنها می خواهد اطلاعات و داده های خود
را ارائه دهد.خلاقیت های خود را ابراز کند. حال با برنامه ریزی برای
تعطیلات، پیدا کردن دکتری خوب برای شما، تزیین و تغییر دکوراسیون منزل، از
شما خواستن که بیشتر با هم باشید یا درباره ی مسائل یا موضوعاتی مربوط به
رابطه تان با هم صحبت کنید.
قوت و شدت انرژی خلاق در او را با برتری جویی و سلطه طلبی اشتباه نگیرید.
معمولاً در چنین مواقعی او قصد تهاجم یا ندارد، بلکه تنها شور و شوق بسیاری
را در خود احساس می کند. او قصد ندارد شما را کنترل کند.بلکه می خواهد
مهربان باشد.
راه حل:
1-هنگامی که احساس می کنید زن زندگی تان شما را کنترل می کند از خود بپرسید:
«قصد و نیت واقعی او از این کار چیست؟»
این پرسش بسیار نیرومند و تأثیرگذار بوده و به راحتی شما را از این احساس
خارج می کند.چنانچه وقت صرف کنید و پاسخ این سؤال را از دل خود جویا شوید
خواهید دید که:
«او تنها به این دلیل این کارها را می کند که مرا دوست دارد.»
«او می خواهد چیزی فوق العاده بیافریند، اصلاح کند، بهبود بخشد یا اوقاتی
عالی را ترتیب دهد و قصد و نیت اش این نیست که مرا کنترل کند.»
توجه در این جا منظورم آن نیست که زن های عصبانی، کنترل گر و... وجود
ندارند.اما به تجربه دریافته ام، که در بیشتر اوقات هنگامی که مرد در رابطه
ی خوبی قرار دارد، مشکل خاصی ندارد.اما گاهی اوقات احساس کنترل شدگی می
کند و رفتار زنش را به طریقی که درباره ی آن ها صحبت کردیم، سوءتعبیرکرده
است.
2-می توانید تمرین کنید تا رفتارهای او را بروز و ظهوری از خلاقیت های او
ببینید و از واکنش های ناخودآگاه و انتقادگرانه سنتی دست بردارید.
می توانید به جای قضاوت ها و تعابیر منفی ستون سمت راست، قضاوت های جدید ستون سمت چپ را تمرین کنید:
کنترل گر ..........مهربان
پرخاشگر .......... پرشور و حرارت
فرمان فرما ..........پرشوق و اشتیاق
سرسخت .......... از خودگذشته
مزاحم و متجاوز ..........متعهد و پای بند
مداخله گر ......... مفید و کمک کار
سمج، پررو .........فعال
چه وقت طبیعت خلاق زن نتیجه ی عکس می دهد
توانایی آفرینش در زن موهبتی است که به او ارزانی شده است. اما این موهبت
می تواند مشکل ساز نیز باشد.این توانایی در هنگامی که خانه ای را تزیین می
کنیم یا برای فرزندان مان خیاطی می کنیم یا عصری شاعرانه و رمانتیک را برای
مرد زندگی مان ترتیب می دهیم، موهبت به حساب می آید. اما هنگامی که موجب
تنش احساسی میان ما و همسرمان شود مشکل ساز می شود. و برضد ما عمل می
کند.در زیر نمونه هایی هست که مطمئنم همگی زن ها با آن ارتباط برقرار می
کنند.
*شوهرتان با چهره ای در هم و درعین حال مضحک از خانه خارج می شود. تمام روز
نمی توانید آن را از سر خود خارج کنید. هزار جور فکر و خیال می کنید.مطمئن
هستید که وقتی برگردد، حتماً به شما خواهدگفت که می خواهد از شما جدا
شود.اما شب هنگامی که به خانه برمی گردد، می گوید که سوءهاضمه او را بیچاره
کرده است.
*به محل کار نامزدتان زنگ می زنید تا برای شبتان برنامه ریزی کنید. او کمی
سرد به نظر می رسد و ظاهراً از تلفن شما چندان هم خوشحال نشده است.هنگامی
که گوشی را قطع می کنید، نگران می شوید، شاید از این که یکدیگر را زیاد می
بینید، سیرشده و رابطه با شما دیگر دلش را زده است. فکر می کنید، شاید می
خواهد به شما بگوید بهتر است برای مدتی یکدیگر را کمتر ببینید.
تا وقتی که موعد قرارتان برسد و به دنبال شما بیاید، به لحاظ روحی حسابی از
هم پاشیده اید.در کمال تعجب می بینید که او بسیار خوشحال و سرحال بوده است
و بسیار هم شما را دوست دارد. هنگام صرف شام به شما می گوید، وقتی که زنگ
زده بودید تازه از یک جلسه ی اعصاب خردکن بیرون آمده بود، و در ضمن کس
دیگری نیز دردفترش منتظر بوده است تا با او درباره ی همان جلسه صحبت کند.
آنچه زن ها دوست دارند مردها بدانند:
خلاقیت های زنانه گاهی اوقات به ضرر ما زن ها تمام می شود.به خصوص هنگامی
که درباره ی روابطمان بی دلیل دچار اضطراب، نگرانی، ناامنی و ترس می شویم.
مردهای عزیز:باید اعتراف کنیم که خود ما نیز این را می دانیم و از این بخش
از وجود خود نیز چندان راضی نیستیم.لذا در حین این که روی این نقطه ضعف خود
کار می کنیم از شما می خواهیم هرگاه ما بیش از حد خلاقیت به خرج می دهیم و
بی دلیل از چیزی ناراحت می شویم که وجود خارجی هم ندارد!به ما کمک کنید تا
از به وجود آمدن یک چرخه ی احساسی معیوب جلوگیری کنیم.
آنچه زن ها دوست دارند مردها انجام دهند:
*هنگامی که احساس می کنید از چیزی ناراحت هستیم و دلیل آن را نمی دانید از
ما بپرسید، می توانید این جمله را به کار ببرید:«چه اتفاقی افتاده؟» این به
ما فرصتی می دهد دلیل ناراحتی یا نگرانی خودت را توضیح دهیم و سپس چنانچه
اشتباه کرده بودم، ما را از اشتباه درآورید.تا بر سر هیچ و پوچ ناراحت یا
عصبانی نشویم.
*چنانچه یک لحظه احساس کردید که از چیزی ناراحت هستید، یا احساس خوبی
ندارید، به ما بگویید.مجبور نیستید با جزئیات خود را خسته کنید. صرف این که
به ما اطلاع بدهید از چیزی ناراحت هستید که ربطی به ما یا آنچه که از ما
سرزده باشد ندارد، به ما کمک می کند که عجولانه نتیجه گیری نکنیم و بی دلیل
مشکل به وجود نیاوریم!
مردان عزیز:می دانم به کار بستن تمامی این توصیه ها ممکن است در ابتدا کمی مشکل باشد.اما باور کنید نتیجه خواهید گرفت:
بدین معنا که نامزد/همسرتان آرام تر، تحریک ناپذیرتر می شود و بودن در کنار او به مراتب لذت بخش تر نیز خواهد بود.
زن ها توان آفرینش دارند ویژگی که زنان دوست دارند مردان بدانند
چرا زن ها همیشه سعی دارند همه چیز را بهتر کنند؟
چرا ما زن ها احساس می کنیم درباره مشکلات روابط خود با مرد زندگی مان صحبت کنیم؟
چرا احساس می کنیم به هنگام سختی باید به شریک زندگی مان کمک کنیم؟
چرا از برنامه ریزی تا بدین حد لذت می بریم؟
چرا سخت تلاش می کنیم با نامزد/همسرمان به هماهنگی و تفاهم برسیم؟
در این مقاله می خواهم پرده از راز دومی در رابطه با هویت و ماهیت زن ها بردارم که انگیزه بخش بسیاری از رفتارهای ما در روابط مان می باشد.این یکی از زیباترین ویژگی های زنانه محسوب می شود. وچنان بخشی از درون وجود ما را تشکیل می دهد که هیچ گاه حتی به آن فکر هم نمی کنیم.
آنچه زن ها دوست دارند مردها بدانند:زن ها آفریننده هستند.
این طبیعت زن است که بیافریند.زن ها زندگی بخش هستند. این همان جادو و سحر ما زن هاست. ما این توان را داریم که از عدم و نیستی، زندگی بیافرینیم.
این قابلیت و توانایی ما زن ها هنگامی نمود پیدا می کند که مادر می شویم و کودکی به دنیا می آوریم.اما چه بچه دار باشیم و چه بچه ای نداشته باشیم، این توانایی همواره در ما وجود دارد که زایا باشیم و بیافرینیم چه با بدن مان و چه با کلمات و اعمال و رفتارمان و چه با عشق مان.هر بار که غذای خوشمزه ای برای خانواده ی خود درست می کنید. در واقع مشغول آفرینش هستید. همین طور هنگامی که راهی هوشمندانه برای فروش و بازاریابی محصولات شرکت خود می یابید، یا هنگامی که مکالمه ای صمیمانه را با شریک زندگی خود شروع می کنید یا گل های زیبایی را در گلدان جای می دهید.
زن ها در عین حال کیمیاگرند. ما زن ها شکل چیزها را تغییر می دهیم. ما عادت و روزمرگی را به «زیبایی»، خالی و تهی را به «معنادار»و رکود و خستگی را به شکوفایی بدل می کنیم.به ندرت اتفاق می افتد به چیزی برخورد کنیم و نخواهیم آن را بهبود و ارتقاء ببخشیم.حال چه تزیین اتاق یا روابط دوست مان باشد، چه آرایش موهایمان، نحوه ی چیدمان جواهرات داخل کشو یا نحوه ی چیدن میز شام یا ارتباط با
نامزد/همسرمان.
چنانچه یک زن هستید، احتمالاً پس از خواندن جملات بالا ناگهان با احساسی عمیق از شناخت دوباره ی خود، با خود گفته اید: «آری» گویی صدایی از اعماق درونتان می گوید: «آری، حقیقت دارد» البته برای بیشتر زن ها نیز همین طور است. با وجود این ماهیت و جوهره ی آفرینش در ما چنان به صورت بخشی از وجودمان در آمده است که کمتر به آن فکر می کنیم و به ندرت بر آن صحه می گذاریم. بلکه فقط انجامش می دهیم. برای نمونه:
*هرگاه به اولین خانه یا آپارتمان خود نقل مکان کرده اید، خالی بوده است اما همین که از این اتاق به آن اتاق می رفتید پیش خود فکر می کردید:
«می دانم با آن چه کار کنم تا زیبا و دلچسب شود.به دیوارها رنگ زیبایی خواهم زد. کاناپه ام را این جا خواهم گذاشت.مبل هایم را اینجا خواهم چید. قالیچه ای زیبا خواهم گرفت تا به زمین جلوه ای بدهد. گل هایم را این گوشه خواهم گذاشت.طولی نکشیده است که به تمامی رؤیاهایتان درباره ی خانه جامه ی عمل پوشانده اید و خانه ای زیبا و رؤیایی ترتیب داده اید و جایی که قبلاً هیچ چیز در آن وجود نداشت، به خانه ای گرم و صمیمی تبدیل شده است. گویی ساده ترین و طبیعی ترین کار دنیا را انجام داده اید.
*دختر کوچکتان می آید و می گوید:«مامان. برای نمایش فردا در مدرسه به یک لباس احتیاج دارم. چیزی از قبل آماده ندارید، اما سری توی کمد می زنید و از این جا و آن جا کمی پارچه های رنگی قدیمی، روبان و خرت و پرت هایی دیگر پیدا می کنید و لباس زیبایی شبیه لباس «کولی ها» برای نمایش مدرسه دخترتان می دوزید و لباسی را از هیچ می آفرینید.
صبح روز جمعه است. و شوهرتان که از کار زیاد هفته گذشته خسته است هنوز خواب است شب گذشته که او را دیدید گرفته و افسرده به نظر می رسید و این شما را ناراحت کرده است.سر میز آشپزخانه نشسته اید و مشغول نوشیدن قهوه تان هستید. ناگهان نقشه ای به ذهن تان می رسد. سریعاً دست به کار می شوید. صبحانه ی مورد علاقه ی او را درست می کنید، به روزنامه نگاهی می اندازید و آگهی یک نمایشگاه محصولات الکترونیک را که مورد علاقه ی شوهرتان است در آن می بینید.در رستورانی که دوست دارد برای شام جا رزرو می کنید و بهترین دوست او و همسرش را برای شام دعوت می کنید.همین که بیدار می شود با صبحانه ی مورد علاقه اش به او صبح بخیر می گویید و برنامه ریزی برای نمایشگاه و شام به همراه دوستان در رستوران مورد علاقه اش را به اطلاع او می رسانید. او بسیار هیجان زده می شود.بدین ترتیب روزی کسل کننده را به یک رشته از وقایع و فعالیتهای خوشایند تبدیل می کنید که شوهرتان را سرحال کند و به او فرصتی می دهید تا تجدید نیرویی کند.
تمامی سناریوهای بالا جالب و بی ضرر به نظر می رسند.این طور نیست؟ حال چرا باید ابراز خلاقیت هایی این چنین در روابط زن با مرد زندگی اش مشکل و مسئله تلقی شود؟
در ادامه به این پرداخته ایم که چرا و چگونه غریزه ی آفرینش در زنان از ناحیه ی مردها سوءتعبیر می شود.
زن ها چطور و چگونه می آفرینند و آنچه مردان باید در این باره بدانند
1-آفرینش
آفرینش به معنای خلق چیزی است که پیش تر وجود نداشته است.زن ها عاشق آفرینش هستند. صرف شروع از صفر و ساختن چیزی ما را از اعماق وجودمان هیجان زده می کند.
آنچه زن ها دوست دارند مردها بدانند:
زن ها عاشق آن هستند که زیبایی، ارتباط و عشق بیافرینند.هنگامی که ما زن ها این مهم را انجام می دهیم حسی عمیق ازرضایت، هدفمندی و موفقیت را در خود تجربه می کنیم.
این سرور و شادمانی، هر روز از راه های گوناگون، کوچک و بزرگ خود را به ظهور می رساند،
*باخبر می شویم یکی از دوستان مان به شهر ما آمده است. فوراً برای ورودش یک میهمانی ترتیب می دهیم.
*وقت آزادی به دست می آوریم و بی درنگ و در آخرین لحظه در آن فرصت برای خود و مرد زندگی مان سفری تفریحی به بیرون شهر را برنامه ریزی می کنیم.
*به هنگام قدم زدن در پارک به همراه نامزد/همسرمان درباره برخی احساسات عمیقی و قلبی خود صحبت می کنیم و آنچه را که تنها یک پیاده روی ساده بود به تجربه ای عمیق و شیرین از ارتباط، صمیمیت و نزدیکی بدل می کنیم.
هنگامی که زن ها آفرینش دارند، لحظاتی خاص می آفرینند، و آن را با دیگران سهیم می شوند، موجب بهبود و ارتقاء شرایط و محیط می شوند، زیبایی می آفرینند و دیگران را شاد می کنند.
شاید تمامی این سرگرمی های زنانه ابزاری برای نمود و ظهور خلاقیت های زنانه باشند.شاید به همین دلیل باشد که زن ها از خرید کردن تا این حد لذت می برند. حتی هنگامی که عملاً چیزی نمی خرند، برای خلاقیت های بعدی خود تحقیق و برنامه ریزی می کنند!
این مطالب را ما زن ها به خوبی درک می کنیم، اما نمی توانیم به راحتی برای مردها توضیح دهیم.
چرا زن ها دوست دارند فرصت ها و شکاف های زمانی را پر کنند و برای آن ها برنامه داشته باشند؟ یک روز صبح کیم و شوهرش مشغول صرف صبحانه هستند. کیم تصمیم می گیرد برای اولین تعطیلات آخر هفته ی آن ماه شان برنامه ریزی کند.
به شوهرش می گوید:«اریک.می خواستم بدانی که ایمی برای تعطیلات آخر هفته ی بعد از عید پاک به مسافرتی خواهد رفت که از طرف مدرسه ترتیب داده شده است.لذا فکر کردم برای تعطیلات خودمان برنامه ریزی کنیم.
اریک خیلی عادی جواب می دهد:«حالا چند هفته وقت داریم، بعداً یه فکری می کنیم»این را می گوید و مجدداً روزنامه اش را می خواند.
کیم پاسخ می دهد:«اما عزیزم، خیلی کم پیش می آید که برای تعطیلات با هم تنها باشیم.به همین خاطر فکر کردم هر چه زودتر برنامه ریزی کنیم، حق انتخاب بیشتری خواهیم داشت تا حسابی خوش بگذرانیم.
اریک:«چرا همین الآن باید در آن باره صحبت کنیم.من حتی نمی دانم که همین فردا صبح حوصله ی چه چیزی را دارم یا ندارم.چه برسد به یک ماه بعد. تازه نمی تونم بفهمم این همه عجله برای چیه؟
کیم:«خب، دوست ندارم تا اون موقع گیج بخوریم و ندونیم چی کار می خواهیم بکنیم.می تونی فقط پنج دقیقه به من گوش بدی؟»
اریک روزنامه اش را می گیرد و بلند می شود.درحالی که صدایش کمی ناراحت به نظر می رسد، می گوید:«الان نمی تونم.واقعاً راست می گم»این را می گوید و اتاق را ترک می کند.
کیم در حالی که در آنجا نشسته و به تقویمش خیره شده است احساس ناراحتی و سرخوردگی می کند.شماره های قرمز روزهای تعطیل تقویم نیز بی هیچ صدایی به او خیره می شوند.
هنگامی که این داستان را در سمینارهایم ارائه می دهم، عکس العمل مردها و زن ها کاملاً متفاوت است.مردها نظراتی نظیر این جملات را ارائه می دهند:«اوه، پسر.دست روی دلم نذار.همسرم می خواهد دقیقه به دقیقه وقت آزادم را برنامه ریزی کند. اما من از این کار بیزارم. فکر می کنم دوست دارد حسابی دست و پای مرا با این برنامه ریزی ها ببندد.»
«زن ها می خواهند با این کار وقت مردشان را کنترل کنند.او را به قلاب بیاندازند تا بتواند ریاست همه چیز را به عهده داشته باشند»
«مشخص است که کیم ناامنی زیادی دارد و کاملاً درگیر است و گرنه چرا باید بخواهد تمامی جزئیات کوچک زندگی اش همگی از قبل تعیین شده باشند؟»
زن ها از طرفی دیگر نظرات متفاوتی دارند:
«دلم به درد آمد.سر این موضوع همیشه با نامزدم بگو مگو داریم. او هیچ وقت برای هیچ چیز برنامه ریزی نمی کند.به همین خاطر هیچ چیزی ندارم که از پیش منتظرش باشم.»
«اریک هم مثل بقیه مردهاست.چه ایرادی دارد از پیش برنامه ریزی کنیم؟ با این کار از همسرش یک زن نق نقو می سازد»
«یکی از شکایت های من از مردها هم همین است. اصلاً به آنچه دور و برشان می گذرد.توجه ندارند. نمی توانند بفهمند که تدارک دیدن تفریح و رقم زدن اوقات و روزهای خوش، مستلزم برنامه ریزی و فکر کردن است. کیم سعی دارد زن خوبی باشد، اما اریک اصلاً برای او احترام قائل نیست
که اینگونه برخورد می کند»
زن ها دراین سناریو چه می بینند که از دید مردها پنهان می ماند؟ ما زن ها بهتر می فهمیم که در واقع کیم چه کار می کند.زیرا خودمان نیز آن گونه هستیم. کیم نه تنها برنامه ریزی می کند، بلکه خلأها را پر می کند.
پرکردن شکاف و رخنه ها، همان دیدن یک میز خالی و به فراست افتادن برای چیدن آن و زیبا کردن آن است. همان شکستن سکوت در مکالمه ای متوقف مانده ای است که با باز کردن سر صحبتی از طرف ما به طرزی هنرمندانه ادامه می یابد.همان برنامه ریزی برای تعطیلات از راه نیامده ای است که با رویاپردازی ما از همین الآن رقم می خورد.
این تنها عبارتی است که برای توصیف میل و نیاز ما به خلاقیت و آفرینش هست.«ما زن ها دوست داریم جاهای خالی را پر کنیم.» قوه آفرینش زنان با دیدن جاهای خالی فعال می شود و به کار می افتد.گویی هنگامی که ما زن ها جایی را خالی می بینیم، احساس می کنیم باید آن را پرکنیم و چیزی را در آن به ظهور برسانیم که آن فضارا اشغال کرده و با زیبایی و عشق آکنده سازد.
این تهی بودن چیست که با دیدن آن، حال در یک مکالمه یا تقویم، زن را بر آن می دارد که خلاقیت های خود را به ظهور برساند.آیا این صفت برگرفته از همان عمل جنسی نیست که زن می خواهد فضای تهی بدن خود را با مرد پر کند.آیا چیزی در آرایش ژنتیکی ما وجود دارد که جاهای خالی را برای ما وسوسه آمیز جلوه می دهد. هر چه باشد یک چیز قطعی و محرز است: زن ها دوست دارند جاهای خالی را در زمان و مکان با انرژی خود پر کنند.
یکی از معمولی ترین روش هایی که زن ها برای پر کردن جاهای خالی به کار می برند، برنامه ریزی است. ما زن ها عاشق برنامه ریزی هستیم. دوست داریم جای خالی را در آینده به چیزی جالب، مهیج و با معنا بدل کنیم. ما این کار را آن طور که مردها فکر می کنند از سر ناامنی یا برای کنترل کردن انجام نمی دهیم، بلکه از آن رو به این کار دست می زنیم تا وقت را گرامی بداریم. ما زن ها به این طریق به نیروی آفرینش و خلاقیت در خود امکان بروز و نمود می دهیم.
آنچه زن ها دوست دارند مردها بدانند:
زن ها عاشق برنامه ریزی هستند زیرا با این کار امکان آن را می یابند تا خلأ های زمانی را با عشق، شور، حرارت و خلاقیتپر کنند.
فکر نمی کنم مردها عمق لذت و هیجانی را که زن ها از برنامه ریزی برای روابط صمیمی شان تجربه می کنند، حس کنند.چرا که از نظر بیشتر مردها، برنامه ریزی یک فعالیت احساسی یا عاطفی به گونه ای نیست که برای زن ها هست.هنگامی که یک مرد به این کار دست می زند، یک کار انجام می دهد و به جزئیات نظر دارد.او با این کار یک مورد از فهرست وظایف اش را خط می زند و سپس به سراغ کار بعدی می رود.درحالی که برنامه ریزی برای زن ها کاری است برخاسته از عشق. حال چه برای یک میهمانی باشد، چه مسافرت یا بیرون رفتن عصرانه یا شام در یک رستوران. در واقع فرآیند برنامه ریزی برای زن باریکه راهی است که از طریق آن عشق و ازخودگذشتگی او به جریان می افتد.برای او برنامه ریزی درست به همان اندازه خلاقیت محسوب می شود که نقاشی یا آهنگ سازی.زن ها با این کار به یک واقعه یا رویداد تولد می بخشند و فرصتی برای آرامش، استراحت و رمانتیک بودن را فراهم می آورند و بدین وسیله خود نیز خوشحال و راضی می شوند.
2-اصلاح، بهبود و ارتقاء
اصلاح کارها و بهبودی بخشیدن به شرایط دومین طریقی است که زن ها توسط آن به خلاقیت خود نمود می بخشند.تفاوت میان به ظهور رساندن و بهبودی بخشیدن چیست؟ ظهور، تولد و پیدایش از هیچ است و این در حالی است که اصلاح و بهبودی بخشیدن، بهتر کردن چیزی است که از پیش وجودداشته است و به عبارت دیگر تولدی دوباره است.
شوق و گرایش به اصلاح و بهبود جامعه ریشه در طبیعت ما زن ها دارد که اغلب در رفتار و گفتار خود با دیگران متوجه آن نیست.به طرزی طبیعی درست به همانگونه آن را در زنان دیگر می پذیرم که در خود پذیرفته ایم. این همان طریقی است که هستیم.
آنچه زن ها دوست دارند مردها بدانند:
ما زن ها توانایی های بالقوه ی هر چیز را می بینیم و دوست داریم آن را بالفعل کنیم. به همین دلیل است که دوست داریم همه چیز را اصلاح کنیم.
نیاز و گرایش به اصلاح و بهبود حالات درونی نیز آنچه در بیرون از ما هست در واقع دیدن و تشخیص دادن توانایی های بالقوه چیزها و کارها و امکان ظهور و بروز آن چیزی است که در زیر پنهان بوده است.تلاش ما نیز برای تحقق این ظهور و پیدایش است.به نظر می رسد که زن ها ذاتاً واجد آن نوع از بینش هستند که قادر است انتظار دانه را برای جوانه زدن و شکفتن ببیند. علاوه بر آن مایلند از دانه مراقبت و محافظت کنند تا بروید و رشد کند.شاید این توان برخاسته از طراحی ژنتیکی ما برای مادر شدن و بزرگ کردن فرزندانمان باشد.ما این بخش وجودی خود را هر روز از راه های گوناگون به ظهور می رسانیم و تمرین می دهیم.
*زنی که با شما همکار است روسری جدیدی را که نامزدش برای او خریده است به شما نشان می دهد و می گوید:«آیا زیبا نیست؟ تام آن را به من هدیه داده است»
پاسخ می دهید:«فوق العاده است. بیا جلو بگذار این طرف را کمی سفت تر بکشم تا گوشه هایش بهتر بایستند.آها. الان بهتر شد. نظر خودت چیه؟»
دوستتان توی آینه نگاه می کند و می گوید:«حق با توست، خیلی بهترشد، متشکرم»برای شما بسیار ساده و طبیعی بود که بخواهید روسری دوستتان بهتر و زیباتر به نظر برسد.زیرا می توانستید آن را از پیش تصور کنید و ببینید.او نیز به طرزی غریزی این حال شمارا دریافت و از پیشنهاد شما استقبال کرد.
*خواهرتان از شما دعوت می کند تا مبلمان جدید او را ببینید.همین که به اتاق نشیمن او وارد می شوید، از شما می پرسد «نظرت چیست؟» شما همانجا می ایستید و دور و بر را ورانداز می کنید. سپس در ذهن خود تجسم می کنید که چنانچه متفاوت چیده می شدند، بهتر نمی بود؟»
می گویید:«آیا فکرکردی که اگه جای این دو تا رو عوض می کردی چه قدر بهتر بود؟ اینطوری جای بیشتری بین کاناپه و قفسه ی کتابها باز می شود.
خواهرتان یک لحظه هم درنگ نمی کند.جواب می دهد: «بیا همین کار را بکنیم و ببینیم چطور به نظر می رسد»سپس با هم مبلمان را جا به جا می کنید و به شکل جدید می چینید.
بعد از آن که نفسی تازه می کنید.از او می پرسید:«نظرت چیه؟»
با شوق و ذوق تمام پاسخ می دهد «راستش، خیلی بهتر شد.دیگه مثل قبل تنگ و ترش نیست.می دونستم باید از تو بپرسم. از آنجا که خیلی وقت اینجا زندگی می کنم دورنمای خودمو از دست دادم.
هنگامی که به اتاق نشیمن خواهرتان نگاه کردید، فوراً دانستید که چه نوع چیدمانی قشنگتر خواهد بود.این کار برای شما به سعی و تلاشی نیاز نداشت.به طرزی خودانگیخته می دانستید چگونه می توانید آن را بهبود ببخشید.
*شما و یکی از دوستان نزدیکتان که شرکت خود را می گرداند، مشغول صرف ناهار هستید.او برای سومین بار در طول آن هفته از یکی از کارمندانش که وظایفش را به خوبی انجام نمی دهد، شکایت می کند. دوستان در حالی که سرش را تکان می دهد، می گوید، «نمی دانم با لویس چه کار کنم. او کارمند دلسوزی است اما خیلی نامرتب و بی نظم شده.توی قسمتی که کار می کنه روحیه ی همه رو تحت تأثیر قرار داده.»
از او می پرسید:«آیا در این باره با او حرف زده ای؟»
با سرخوردگی پاسخ می دهد:«سعی کردم.اما اصلاً به خرجش نمی رود.تغییر محسوسی ندیده ام.»
از دوستتان می خواهی مکالمه ای را که با لوییس داشته است برای شما تکرار کند.همین که صحبت های آنان را می شنوید، احساس می کنید مشکل را پیدا کرده اید.
می گویید:«این طور به نظر می رسد که تنها درباره ی نارضایتی هایت با لوییس صحبت کرده ای و هرگز از او نپرسیده ای که دلایل مسامحه کاری های او چیستند.منظورم این است که شاید مشکل پیدا کرده، مثلاً دارد از همسرش جدا می شود یا مشکل خانوادگی دارد یا مریض شده است.چرا از او نمی پرسی مشکلش چیست؟
دوستتان اعتراف می کند:«خب، راستش درباره ی این یکی، دیگر فکر نکرده بودم. انگار چنین انتظار داشتم که با نخستین اخطاری که به او می دهم، مشکلات به خودی خود برطرف شوند. از پیشنهادت متشکرم.
همین که به شرکت برگشتم با او در این باره صحبت خواهم کرد.»
همین که دیدید مشکلی ذهن دوستتان را به خود مشغول کرده است فوراً به فکر چاره افتادید.اصلاً سعی نداشتید که به او امر و نهی کنید، بلکه تنها راه حلی را که به ذهنتان رسیده بود به او نشان دادید و واقعاً می خواستید به او کمکی کرده باشید.
خانم ها!مطمئن هستم با هر سه ی این داستان ها ارتباط برقرار کرده اید. این داستان ها به خوبی این واقعیت را به تصویر می کشند که گرایش ما به بهبود و اصلاح چیزها بخشی درونی از وجود و طبیعت ما را تشکیل می دهند. همانطور که ملاحظه می کنید، در تمامی این داستان ها، هر سه زن از راه حل های پیشنهادی استقبال کردند و حتی خوشحال شدند.چرا که زن ها همگی این ویژگی و فضیلت زنانه را می پذیرند و درک می کنند:این ویژگی که اصلاح گر باشند.این بخشی از هویت تمامی زن ها نیز هست.
حال تصور کنید در دو داستان اول، مردها مشغول صحبت باشند.داستان مربوط به لباس:پیش از هر چیز، اصولاً مردها درباره کلامی که همسرشان برای آن ها خریده است به دوست شان پز نمی دهند! دوم این که هیچ وقت همکار آن ها درباره ی این که کلاه شان کج ایستاده است و باید مرتب و منظم شود صحبتی نمی کنند.تا چه برسد به این که بلند شوند و این کار را برای او انجام دهند.سوم این که، حتی اگر چنین کاری هم بکنند، دوست شان احساس خواهد کرد که به حد و مرز او تجاوز
شده است.این بماند که احتمالاً درباره ی تمایلات جنسی همکارش نیز دچار بدگمانی هایی خواهد شد.
داستان مربوط به مبلمان و اثاثیه:یک مرد هرگز درباره ی طرز چیدمان مبلمانش از کسی نظر نمی خواهد.این بماند که آیا اصلاً برای خودش نیز آن چیدمان مهم است یا خیر؟ حتی اگر هم بپرسید، پاسخ هایی از این قبیل خواهد شنید:«خوبه» همین و بس.حتی اگر نظراتی داشته باشند که بخواهند به او ارائه دهند، صاحب خانه احتمالاً استقبالی نمی کرد.و می گفت:«البته الآن نمی خواهم وقتمان را صرف این کار بکنیم.بیایید برویم و مسابقه ی فوتبال را تماشا کنیم!»
از بیان این مطالب چه هدف و منظوری دارم؟ مردها فاقد این حس مستمر و مداوم مبنی براصلاح و بهبود شرایط و محیط هستند. این به کنار، مردها عملاًً پیشنهادها و توصیه های ارائه شده را غیر ضروری، ناخواسته و حتی فضولی می دانند.
در داستان سوم، فرض کنید که به جای دو زن، زن و شوهری هستند که مشغول صرف غذا هستند و این مرد است که با یکی از کارمندانش مشکل پیدا کرده است.بگذارید مکالمه را دوباره از اول تکرار کنیم:
شوهرتان در حالی که سرش را تکان می دهد، می گوید:«نمی دانم از دست لوییس چه کار کنم.او کارمند دلسوزی است اما این اواخر خیلی از هم پاشیده شده است.روحیه ی همه را تحت تأثیر قرار داده است.
از او می پرسید:«آیا سعی کرده ای با او صحبت کنی؟»
شوهرتان با سرخوردگی پاسخ می دهد:«آره، اما هیچ تغییری نکرده ام.»
پیشنهاد می کنید:«صحبت هایی را که میان شما رد و بدل شده است برایم بازگو کن تا شاید راهی به فکرم برسه.»
پاسخ می دهد:«موضوع مهمی نیست.خودم یه فکری می کنم.»
توضیح می دهید:«اما فکر کنم بدونم موضوع چیه.مطمئنم اگه درباره اش صحبت کنیم حتماً راه حلی پیدا می کنیم. از این گذشته، عزیزم این موضوع تمام هفته تو رو اذیت کرده.»
با صدایی ناراحت پاسخ می دهد:«ببین خودم می تونم از پسش بریبام. متوجه شدی؟ حالا دوست ندارم در باره اش صحبت کنم. متأسفم که روش مرا زیاد قبول نداری. حالا بیا موضوع رو عوض کنیم.»
آخ! مسلماً این داستان با داستان اول تفاوت های زیادی داشت. مگر چه اتفاقی افتاد؟ همسر این زن در باره ی کمک همسرش برای بهبود و تغییر شرایط و اوضاع دچار سوءتعبیر شده و به جای اینکه آن را نمودی از عشق و توجه همسرش به خود ببیند، آن را نوعی انتقاد و کنترل کردن تلقی کرده بود.
آنچه زن ها دوست دارند مردها بدانند:
هنگامی که زنی می خواهد چیزی را اصلاح کندـ حال چه در محیط و چه در روابط اش ـ به این معنا نیست که آن را تأیید نمی کند یا آن را مردود و اشتباه می داند.بلکه به آن معنا است که امکان بهبود و اصلاح را در آن شناسایی کرده است.
زن ها ذاتاً و طبیعتاً التیام گر، شفابخش و کمک کار هستند.ما زن ها همواره به دنبال آنیم تا به هر کس در رابطه با هر چیز کمک کنیم.چنانچه تنها تغییری کوچک در تن صدای گریه ی فرزندمان اتفاق بیافتد، سریعاً آن را ثبت می کنیم و سراسیمه می دیوم تا مطمئن شویم حال بچه خوب است.چنانچه در فروشگاه زنی را ببینیم که می خواهد زیپ پشتی لباسی را ببندد داوطلبانه به او کمک می کنیم.چنانچه باخبر شویم، یکی از دوستانمان با مشکلی در زندگی مواجه شده است به او زنگ می زنیم تا چنانچه کاری از دستمان برمی آید در حقش انجام دهیم. چنانچه نامزد/همسرمان با مشکلی مواجه باشد از او جویا می شویم تا به او کمک کنیم.
شاید از آن جا که به لحاظ ژنتیکی نیز چنین طراحی شده ایم که مادر باشیم، لذا سیستمی درونی و بسیار دقیق از رادارها و گیرنده های حساسی داریم تا نیازهای دیگران را شناسایی کنیم. بسیاری از زن ها به هنگام مصاحبه هایی که به منظور نگارش این مقاله انجام می دادم، از من می خواستند تا این موضوع را برای مردها توضیح دهم:هنگامی که نامزد/همسرتان سعی می کنند چیزی را در روابطش با شما اصلاح کند یا آن را بهبود و ارتقاء بخشد قصدش آن نیست که از شما انتقاد کند یا برچسب بی عرضگی به شما بزند، بلکه او این کار را برخاسته از عشق خود و براساس شناساسی امکانات موجود در رابطه تان و به منظور شکوفایی هرچه بیشتر ارتباطش با شما انجام می دهد.
چرا مردها به هنگام جاری شدن ارزش خلاق زنانه احساس کنترل شدگی می کنند
به عقیده ی من مردها بخش خلاق و اصلاح گر وجود زنانه را بسیار نیز دوست دارند، اما درعین حال از آن می ترسند و نسبت به آن بی اعتمادند.نیرویی در این طبیعت زنانه نهفته است که مردها را معذب می کند.درست مانند خیره شدن به آبی که به سرعت جریان دارد و نمی توان جلو آن را گرفت. مردها می دانند که در این مواقع شاهد نیروی شدید و نیرومندی هستند که بی امان و پیوسته در پی انجام مأموریت خویش و در پی احراز نتیجه ای خاص و از پیش تعیین شده است.شاید بتوان گفت که به نوعی نیز درست احساس می کنند.گویی زن ها به هنگام آفرینش و خلاقیت با سرچشمه ای از نیروی حیات و زندگانی در تماس هستند که در سرتاسر وجود خویش احساسش می کنند.چه خودآگاه و چه ناخودآگاه، نکته ی مهمی که قصد دارم با شما در میان بگذارم، از این قرار است:شدت و قوت نیروی حیاتی که در مقاصد، نیات یا رفتارهای یک زن نهفته است ممکن است اشتباهاً توسط مردان، مهاجم، متخاصم، سلطه گر و کنترل گر به نظر آید.
آنچه زن ها دوست دارند مردها بدانند:
گرایش زن به آفرینش و اصلاح گری می تواند از سوی مردان به کنترل کردن تعبیر شود.
مردان عزیز:ممکن است زن ها گرایش خود به آفرینش و اصلاح گری را با برنامه ریزی تعطیلات برای هر دوی شما، تزیین و بازآرایی منزل، ارائه پیشنهادها و راه حل برای مشکلی که با آن مواجه هستید، پیشنهاد برای مراجعه ی دو نفری به مشاور و روانکاو به منظور اصلاح و بهبود روابطتان یا پرسیدن از شما که برای شما دوست دارید چه غذایی بخورید، نشان دهند. در بیشتر اوقات نوع رفتار خاص آنها اهمیتی ندارد. اما اتفاقی که می افتد این است که شما احساس می کنید، سعی در کنترل شما دارند و می خواهند شما را وادار کنند تا کارها را آن گونه که مورد نظر آن هاست انجام دهید.
بگذارید داستانی را از گذشته ی خودم برایتان تعریف کنم که به طرزی مطلوب این نکته را به تصویر می کشد.
سال ها پیش، هنگامی که در اولین رابطه ی جدی خود بودم، با نامزدم تصمیم گرفتیم که به سواحل کاراییب سفری بکنیم. هیچ یک از ما قبلاً آن جا را ندیده بودیم لذا خواستیم برای خوش گذرانی مان حتماً به آن جا برویم. از او پرسیدم که آیا دوست دارد خودش ترتیب همه چیز را بدهد یا نه.اما او گفت که من کارها را انجام بدهم. تعطیلاتمان چهار ماه دیگر شروع می شد، لذا فکر کردم بهتر است هر چه زودتر دست به کار شوم.
روز بعد به کتابفروشی رفتم و چندین کتاب راهنمای توریستی برای جزایر کاراییب خریدم.سپس اطلاعات لازم درباره ی تمامی جاهای دیدنی و هتل های مناسب را از آن استخراج کردم.با مراکز با پیش شماره ی 800 (1)تماس گرفتم و بروشورهای مربوط به هتل ها و... را که همگی مجانی بودند، سفارش دادم. سپس به بعضی از دوستان که پیش تر به آنجا رفته بودند زنگ زدم تا نظرها و توصیه های آنان را درباره ی دیدنی ترین جاها بشنوم.
ظرف تنها چند روز اطلاعات عظیمی درباره ی تمامی جوانب سفری که در پیش داشتیم، جمع آوری کرده بودم.
همان هفته یک شب با شوق و ذوق تمام، همه ی اطلاعات مربوطه را به نامزدم نشان دادم با جزئیات تمام توضیح دادم کدامیک از هتل ها با بودجه ی ما سازگار هستند، کدامیک از جزایر دیدنی های بیشتری مطابق با سلیقه ی ما دارند و کدامیک از شرکت های هوایی، مناسب ترین، راحت ترین و به لحاظ اقتصادی ارزان ترین پروازها را ارائه می دهند.در حین این که آن جا نشسته بودم و با هیجان تمام نتایج این پروژه تحقیقاتی را به او توضیح می دادم، منتطر عکس العمل او بودم.مطمئن بودم از تلاش درخوری که کرده بودم، بسیار خوشحال خواهد شد.
هنگامی که سخنرانی خود را به پایان رساندم، به او نگاه کردم و از این که متوجه نگاه سرد و تهی او شدم جا خوردم.
از او پرسیدم:«آیا اتفاقی افتاده؟»، اما او پاسخی نداد و با همان نگاه سرد باز هم به من نگاه کرد.
پرسیدم:«از جاهایی که به ات نشان دادم خوشت نیامد؟»
بالاخره سکوت مرگبار را شکست و با صدایی سرد و خشک گفت: «نه، خوب بودند.»
دوباره پرسیدم: «پس چرا طوری به من نگاه می کنی که انگار از دستم عصبانی هستی؟»
با لحنی تند گفت: «اصلاً چرا پس نظر منو می پرسی.خودت همه چیز را تموم می کردی.تو که خودت هم بریدی و هم دوختی. منظورم اینه که خودت از قبل تصمیم گرفتی که چی بکنیم چی نکنیم و کجا بریم و کجا نریم. از آنجا که برنامه ریزی خودته من چیزی ندارم که بگم»
برنامه ریزی من؟ او درباره ی چه چیزی حرف می زد؟ ما قرار بود با هم برویم. من فقط اطلاعات جمع آوری کرده بودم.نمی توانستم بفهمم او چرا آن قدر از دست من عصبانی بود.
به او یادآوری کردم:«تو خودت از من خواستی این کار را بکنم.»
به مسخره گفت:«آره، اما نمی دونستم قراره سیر تا پیاز رو خودت انجام بدی.مثل همیشه، کنترل همه چیز رو خودت به عهده گرفتی و حرف، خوت شد.»
اشکهایم سرازیر شدند.در حالی که صدایم می لرزید به او گفتم: «من سعی نکرده بودم همه چیز باب میل من باشد.من فقط می خواستم تعطیلات فوق العاده ای داشته باشیم و حالا تو همه چیز را خراب کردی.»
درست به یاد نمی آورم که مکالمه چگونه پایان یافت. اما احساسی را که داشتم دقیقاً به یاد دارم:«شوکه شده بودم، سردرگم، گیج و بسیار رنجیده و ناراحت. او چگونه می توانست تمامی تلاش های مرا به معنای کنترل کردن و خودخواهی گرفته باشد؟ من فقط خواسته بودم او را خوشحال کنم و اطلاعاتی به دست آورم تا بتوانیم بهترین تصمیمات را بگیریم.مگر چه اتفاقی افتاده بود؟
از آن واقعه سال ها می گذرد.اما نمونه های مشابهی را به کرات تجربه کرده و داستان های مشابهی را نیز از زنان دیگری شنیده ام:«زن با خوشحالی تمام مشغول خلاقیت و برنامه ریزی برای خود و همسرش است اما مرد با ناراحتی یا حتی عصبانیت برخورد می کند. در نهایت زن احساس رنجش خاطر و ناراحتی می کند و مرد نیز احساس می کند که او را کنترل کرده و فریب داده اند.
چرا مردها این تلاش زن ها را کنترل کردن به حساب می آورند؟
پاسخ کمی پیچیده است.اما تا حد زیادی به نیاز مرد و به خودمختاری و استقلال و شورش و طغیان او در مقابل امر و نهی و بکن و نکن مربوط می شود. برای نمونه در داستان مربوط به من و نامزدم و سفر به کاراییب، گزارش دقیق و کامل من درباره سفر به طرزی ناخودآگاه این احساس را به او داده بود که حق انتخابی ندارد جز این که تسلیم خواسته های من شود. گویی هیچ گونه حق انتخابی از خودش ندارد.گویی که من به او گفته ام:«ببین، قراره همین کارهایی رو بکنیم که من می گم. فقط همین.» البته من اصلاً چنین قصدی نداشتم به عقیده من او شرح و تفصیل جزئیات مرا دستور تلقی کرده بود.
آنچه زن ها دوست دارند مردها بدانند:
هنگامی که زن پیشنهاد و یا برنامه ی خاصی برای رابطه تان دارد، سعی ندارد شما را کنترل کند. او تنها می خواهد کمک کند و عشق و خوشحالی بیشتری میان شما بیافریند.
سوءتعبیر مردها:
بیشتر مردها خلاقیت زنانه را تلاشی از جانب او برای مغلوب کردن مرد تلقی می کنند و عمق و شدت احساسات او برای آنها معنای تحکم و ریاست طلبی دارد.
به یاد داشته باشید:در بیشتر موارد، قصد و نیت واقعی زن در این گونه مواقع آن نیست که به شما امر و نهی کند، او تنها می خواهد اطلاعات و داده های خود را ارائه دهد.خلاقیت های خود را ابراز کند. حال با برنامه ریزی برای تعطیلات، پیدا کردن دکتری خوب برای شما، تزیین و تغییر دکوراسیون منزل، از شما خواستن که بیشتر با هم باشید یا درباره ی مسائل یا موضوعاتی مربوط به رابطه تان با هم صحبت کنید.
قوت و شدت انرژی خلاق در او را با برتری جویی و سلطه طلبی اشتباه نگیرید. معمولاً در چنین مواقعی او قصد تهاجم یا ندارد، بلکه تنها شور و شوق بسیاری را در خود احساس می کند. او قصد ندارد شما را کنترل کند.بلکه می خواهد مهربان باشد.
راه حل:
1-هنگامی که احساس می کنید زن زندگی تان شما را کنترل می کند از خود بپرسید:
«قصد و نیت واقعی او از این کار چیست؟»
این پرسش بسیار نیرومند و تأثیرگذار بوده و به راحتی شما را از این احساس خارج می کند.چنانچه وقت صرف کنید و پاسخ این سؤال را از دل خود جویا شوید خواهید دید که:
«او تنها به این دلیل این کارها را می کند که مرا دوست دارد.»
«او می خواهد چیزی فوق العاده بیافریند، اصلاح کند، بهبود بخشد یا اوقاتی عالی را ترتیب دهد و قصد و نیت اش این نیست که مرا کنترل کند.»
توجه در این جا منظورم آن نیست که زن های عصبانی، کنترل گر و... وجود ندارند.اما به تجربه دریافته ام، که در بیشتر اوقات هنگامی که مرد در رابطه ی خوبی قرار دارد، مشکل خاصی ندارد.اما گاهی اوقات احساس کنترل شدگی می کند و رفتار زنش را به طریقی که درباره ی آن ها صحبت کردیم، سوءتعبیرکرده است.
2-می توانید تمرین کنید تا رفتارهای او را بروز و ظهوری از خلاقیت های او ببینید و از واکنش های ناخودآگاه و انتقادگرانه سنتی دست بردارید.
می توانید به جای قضاوت ها و تعابیر منفی ستون سمت راست، قضاوت های جدید ستون سمت چپ را تمرین کنید:
کنترل گر ..........مهربان
پرخاشگر .......... پرشور و حرارت
فرمان فرما ..........پرشوق و اشتیاق
سرسخت .......... از خودگذشته
مزاحم و متجاوز ..........متعهد و پای بند
مداخله گر ......... مفید و کمک کار
سمج، پررو .........فعال
چه وقت طبیعت خلاق زن نتیجه ی عکس می دهد
توانایی آفرینش در زن موهبتی است که به او ارزانی شده است. اما این موهبت می تواند مشکل ساز نیز باشد.این توانایی در هنگامی که خانه ای را تزیین می کنیم یا برای فرزندان مان خیاطی می کنیم یا عصری شاعرانه و رمانتیک را برای مرد زندگی مان ترتیب می دهیم، موهبت به حساب می آید. اما هنگامی که موجب تنش احساسی میان ما و همسرمان شود مشکل ساز می شود. و برضد ما عمل می کند.در زیر نمونه هایی هست که مطمئنم همگی زن ها با آن ارتباط برقرار می کنند.
*شوهرتان با چهره ای در هم و درعین حال مضحک از خانه خارج می شود. تمام روز نمی توانید آن را از سر خود خارج کنید. هزار جور فکر و خیال می کنید.مطمئن هستید که وقتی برگردد، حتماً به شما خواهدگفت که می خواهد از شما جدا شود.اما شب هنگامی که به خانه برمی گردد، می گوید که سوءهاضمه او را بیچاره کرده است.
*به محل کار نامزدتان زنگ می زنید تا برای شبتان برنامه ریزی کنید. او کمی سرد به نظر می رسد و ظاهراً از تلفن شما چندان هم خوشحال نشده است.هنگامی که گوشی را قطع می کنید، نگران می شوید، شاید از این که یکدیگر را زیاد می بینید، سیرشده و رابطه با شما دیگر دلش را زده است. فکر می کنید، شاید می خواهد به شما بگوید بهتر است برای مدتی یکدیگر را کمتر ببینید.
تا وقتی که موعد قرارتان برسد و به دنبال شما بیاید، به لحاظ روحی حسابی از هم پاشیده اید.در کمال تعجب می بینید که او بسیار خوشحال و سرحال بوده است و بسیار هم شما را دوست دارد. هنگام صرف شام به شما می گوید، وقتی که زنگ زده بودید تازه از یک جلسه ی اعصاب خردکن بیرون آمده بود، و در ضمن کس دیگری نیز دردفترش منتظر بوده است تا با او درباره ی همان جلسه صحبت کند.
آنچه زن ها دوست دارند مردها بدانند:
خلاقیت های زنانه گاهی اوقات به ضرر ما زن ها تمام می شود.به خصوص هنگامی که درباره ی روابطمان بی دلیل دچار اضطراب، نگرانی، ناامنی و ترس می شویم.
مردهای عزیز:باید اعتراف کنیم که خود ما نیز این را می دانیم و از این بخش از وجود خود نیز چندان راضی نیستیم.لذا در حین این که روی این نقطه ضعف خود کار می کنیم از شما می خواهیم هرگاه ما بیش از حد خلاقیت به خرج می دهیم و بی دلیل از چیزی ناراحت می شویم که وجود خارجی هم ندارد!به ما کمک کنید تا از به وجود آمدن یک چرخه ی احساسی معیوب جلوگیری کنیم.
آنچه زن ها دوست دارند مردها انجام دهند:
*هنگامی که احساس می کنید از چیزی ناراحت هستیم و دلیل آن را نمی دانید از ما بپرسید، می توانید این جمله را به کار ببرید:«چه اتفاقی افتاده؟» این به ما فرصتی می دهد دلیل ناراحتی یا نگرانی خودت را توضیح دهیم و سپس چنانچه اشتباه کرده بودم، ما را از اشتباه درآورید.تا بر سر هیچ و پوچ ناراحت یا عصبانی نشویم.
*چنانچه یک لحظه احساس کردید که از چیزی ناراحت هستید، یا احساس خوبی ندارید، به ما بگویید.مجبور نیستید با جزئیات خود را خسته کنید. صرف این که به ما اطلاع بدهید از چیزی ناراحت هستید که ربطی به ما یا آنچه که از ما سرزده باشد ندارد، به ما کمک می کند که عجولانه نتیجه گیری نکنیم و بی دلیل مشکل به وجود نیاوریم!
مردان عزیز:می دانم به کار بستن تمامی این توصیه ها ممکن است در ابتدا کمی مشکل باشد.اما باور کنید نتیجه خواهید گرفت:
بدین معنا که نامزد/همسرتان آرام تر، تحریک ناپذیرتر می شود و بودن در کنار او به مراتب لذت بخش تر نیز خواهد بود.
خردورزی زن در اندیشه امام علی علیه السّلام
در ادبیات متون اسلامی، زنان در موارد بسیاری به نقص عقل موصوف شدهاند؛ در این میان، گفتار امام علی علیهالسلام در نهجالبلاغه از برجستگی ویژهای برخوردار است. ایشان در آن گفتار زنان را به "سست رأیی" و "نقصان عقل" متهم میکنند. در این باب چند سؤال مطرح است:
1. آیا این جملات از علی علیهالسلام صادر شده است؛ به عبارت دیگر آیا این سخنان واقعا از علی علیهالسلام میباشد؟
2. در صورت صحّت صدور، مراد علی علیهالسلام از زنان کیانند؟ آیا زنان ویژهای بودهاند؟ یعنی آیا این سخن به اصطلاح یک قضیه فیواقعه است؟ یا مقصود نوع زن در برابر نوع مرد میباشد؟
3. در صورتی که نوع زن مراد باشد، آیا روایت درصدد بیان "فصل مقوّم" زنان میباشد؟ یا فقط شامل زنان عهد علی علیهالسلام میباشد، و از شمول زمانی برخوردار نیست؟
تا آنجا که نگارنده اطلاع دارد تا همین دهههای اخیر برداشتی که عموما از متون دینی درباره زنان میشد، "ناقص العقل" بودن ایشان بود و این ویژگی را جبلی و سرشت زن میپنداشتند چنان که کشفی در تحفة الملوک مینویسد: "زنان به سبب ضعف عقل و سفلت مرتبه که دارند و لازم خلقت و جبلّت ایشان است البته مرتکب بعضی از امور که نباید بشوند میشوند"1
برداشت مذکور، مؤلفه اصلی پارادایم حاکم (مرد سالاری) بر اندیشههای موجود در حوزههای علمی بود. لیکن، اخیرا به تبع تحولات ساختاری به نفع زنان، در کلیت اندیشه مذکور تشکیک صورت میگیرد؛ راستی چگونه میتوان زنان ایرانی را که در سالهای اخیر در ورود به دانشگاهها گوی سبقت را از مردان ربودهاند، به همان سهولت قبلی، که اکثریت زنان بیسواد بودند، ناقص العقل نامید؟
جهت ابهام زدایی، ابتدا مفهوم "عقل" را در اندیشه امیرالمؤمنین علیهالسلام تعریف نموده و سپس با استناد به شواهد تاریخی، متون دینی و نظریههای موجود، اندیشه ایشان را درباره خرد ورزی زنان تبیین کرده، و میکوشیم به سؤالات پیشین پاسخ دهیم.
مفهوم عقل در اندیشه علی علیهالسلام
به امام علیهالسلام عرض شد: عاقل را برای ما توصیف کن! فرمود: "خردمند کسی است که هر چیزی را در جای خود نهد".2
تعریف فوق، تعریف مفهومیِ جامعی است که همانند هر تعریف مفهومی دیگر، هنوز به حالت مشهود در نیامده است، فلذا ناچاریم شاخصهایی را که ایشان به صورت اشاره به مفهوم فوق، بیان داشتهاند متذکر شویم. تا مفهوم عقل برای خواننده، ملموستر شود. از طرف دیگر، بود و نبود یکی از این شاخصها در فرد یا گروهی نشانگر قوت یا نقص عقل آن فرد یا گروه میباشد.
الف. گفتار منطقی
علی علیهالسلام فرمود: "از ویژگی خردمند آن است که چیزی را نگوید که امکان تکذیب آن داده شود".3 خردمند منطقا به گونهای سخن میگوید که ضمن این که صغراهای سخن متقن میباشد، از توالی صغری و کبری نتیجه به دست میآید و به لحاظ منطقی قابل تکذیب نیست برخلاف "کانا"4 که سخن وی سست و نشان دهنده کاستی خرد اوست.
ب. گفتمان استدلالی
علی علیهالسلام فرمود: "خردمند هرگاه سخن گوید آن را با حکمت و مثال همراه سازد ولی احمق هرگاه سخن بگوید به دنبال آن سوگند یاد میکند".5 خردمند ضمن این که به گفتار منطقی توانایی دارد، برای صحت گفتار خویش به حکمت یعنی استدلال عقلی و مثال یعنی یافتههای تجربی استشهاد میکند؛ به عبارت بهتر به گفتمان استدلالی تن میدهد. در مقابل، فرد احمق قسم میخورد یعنی از طرف گفتوگو میخواهد بدون استدلالِ منطقی ـ تجربی حرف او را بپذیرد، که این شیوه گفتمان از نظر امام علی علیهالسلام نشانه حماقت و بیخردی است.
ج. طرد باطل
"به علی علیهالسلام گفته شد خردمند کیست؟ فرمود: کسی که باطل را [از خود] براند".6 خردمند نه تنها سخن بیپایه و اساس نمیگوید بلکه، سخنان بیمنطق و باطل را همواره طرد میکند و تحت تأثیر القائات دیگران اقدام به باطل، از جمله گواهی دروغ و نظایر آن، نمیکند.
د. پیش بینی
علی علیهالسلام فرمود: خردمندی به واقع رسیدن با ظن و تخمین و آگاهی یافتن به آنچه که نیست با به کار بردن آنچه که هست میباشد".7 (العقل الاصابة بالظن، و معرفةُ ما لم یکن بما کان)
طبق تعریف فوق، عقل یک فرآیند ذهنی است که فرد به وسیله آن از معلوم به مجهول پی میبرد و از مقدمات به نتیجه میرسد. پس مقصود علی علیهالسلام از عقل همان خرد ریاضی است که شخص عاقل را به حل معادلات ریاضی قادر میسازد. البته عقل توسعه یافته میتواند "مسائل اجتماعی" را نیز درک نموده و همبستگیها را پیدا کند.
ناگفته نماند، پیش گویی بدون استناد از شاخصهای "خردورزی" نیست بلکه آیندهنگریِ توأم با استدلال و پیشبینیِ همراه با برنامه از شاخصهای عقل میباشد چرا که واژه تدبیر در سخنان علی علیهالسلام این ایده را رهنمون میسازد که ایشان فرمود: "هیچ خِرَد چون اندیشیدن نیست".8
البته شاخصهای دیگری نیز در سخنان علی علیهالسلام برای مفهوم عقل بیان شده است که از ذکرش صرف نظر میشود. زیرا موارد مذکور، برای این مقال وافی به مقصود است. لیکن جهت روشنتر شدن مفهوم عقل در اندیشه علی علیهالسلام و کنکاش بیشتر به مقتضای موضوع ذکر چند نکته خالی از فایده نیست.
1. عقل، غریزه خدادادی است که خداوند در بدو تولد در وجود انسان به ودیعت میگذارد. علی علیهالسلام فرمود: "خرد، ذاتی و از ابتدای ولادت است".9
2. گرچه غریزه عقل در بدو تولد در وجود انسان به ودیعت گذاشته شده ولی بدون تربیت به منصه ظهور نمیرسد. از دیدگاه علی علیهالسلام ، عقل طی فرآیند تعامل اجتماعی قدرت بروز پیدا میکند، ایشان میفرمایند: "خردمندی با تعامل [اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... [ظهور پیدا میکند".10 هم او میفرمود: "خردمندی غریزهای است که تجارب اجتماعی آن را میپروراند."11
3. افرادی که از تعامل اجتماعی و تربیت انسانی محروم بمانند این غریزه خدادادی در وجود آنها به منصه ظهور نمیرسد12، و حتی افراد عاقل نیز اگر تعامل با دیگر خردمندان را ترک نمایند در خردورزی ایشان کاستی ایجاد میگردد؛ چه این که علی علیهالسلام فرمود: "کسی که از خردمندان حرف نشنود عقلش بمیرد"13، فلذا توصیه میکنند: "با خردمندان چه دشمن، یا دوست، همنشین باش، زیرا خردمندی [آنها] بر خرد [تو] میافزاید."14
متن سخنان علی علیهالسلام در مورد زنان
علی علیهالسلام بعد از جنگ جمل، که به صحنه گردانی عایشه و به بهانه خونخواهی عثمان خلیفه سوم برپا شد، زنان را با عباراتی توبیخ نموده است که سید رضی قدسسره این عبارتها را در خطبه هشتادم نهجالبلاغه بیان نموده است:
"مردم! ایمان زنان ناتمام است، بهره آنان ناتمام، و خرد ایشان ناتمام. نشانه ناتمامی ایمان، معذور بودنشان از نماز و روزه است ـ به هنگام عادتشان ـ و نقصان بهره ایشان، نصف بودن سهم آنان از میراث است نسبت به سهم مردان؛ و نشانه ناتمامی خرد آنان این بود که گواهی دو زن چون گواهی یک مرد به حساب رود، پس از زنان بد بپرهیزید و خود را از نیکانشان واپایید، و تا در کار زشت طمع نکنند، در کار نیک از آنان اطاعت ننمائید."15
علی علیهالسلام در وصیتنامه خویش به فرزند بزرگش امام حسن مجتبی علیهالسلام جملاتی را به زبان میراند که متفرع بر "کاستی خرد زنان" میباشد. ایشان در فرازی از وصیت نامه میفرمایند:
"بپرهیز از رأی زدن با زنان که زنان سست رأیند، و در تصمیم گرفتن ناتوان، و در پردهشان نگاهدار تا دیدهشان به نامحرمان نگریستن نیارد که سخت در پرده بودن آنان را از ـ هر گزند ـ بهتر نگاه دارد، و برون رفتنشان از خانه بدتر نیست از بیگانه که بدو اطمینان نداری و او را نزد آنان درآری. و اگر چنان کنی که جز تو را نشناسند، روا دار؛ و کاری که برون از توانای زن است به دستش مسپار، که زن گل بهاری است لطیف و آسیبپذیر، نه پهلوانی است کارفرما و در هر کار دلیر، و مبادا در گرامی داشت ـ وی خود را ـ از حد بگذرانی تا او را به طمع افکنی و به میانجی دیگری وادار گردانی".16
علی علیهالسلام در فقره مذکور زن را گل بهاری دانسته و در موارد سخت و طاقت فرسا از وی سلب مسوؤلیت مینماید. البته همچنان که لحن گفتار نشان میدهد، سخن از سلب مسوؤلیت است نه محروم داشتن، لیکن جملات فوق بیان روانشناختی علی علیهالسلام درباره زن میباشد که در ضمن بیان ویژگی روانشناختی زن، مدیریت وی را در خانه به مرد سپرده و شیوه اداره را نیز بیان میکند. و توصیه میکند که مرد، ضمن اجتناب از واگذاری کارهای طاقتفرسا به زن، در گرامیداشت وی نیز از حد اعتدال خارج نشود که موجب سوء استفاده باشد. توصیه دیگر "پرده نشینی" زن میباشد، به طوری که زن با سایر مردان آمد و شد نداشته باشند. البته میدانیم که نتیجه عدم "تعامل اجتماعی"، کاستی عقل زنان میباشد که ایشان را از شایستگی مشورت نمودن میاندازد. زیرا همانطور که قبلاً اشاره نمودیم از دیدگاه علی علیهالسلام با "تجارت" و "تعامل اجتماعی" عقل به منصه ظهور میرسد.
نظریههای معاصر درباره خردورزی زنان
درباره این که آیا زن واقعا ناقص العقل است؟ و این که این روایات به کدامین زنان معطوف است؟ اندیشههای مختلفی ارایه شده که نگارنده این اندیشهها را در چهار عنوان مقولهبندی نموده و به مستندات هر یک اشاره میکند.
الف: طرد روایات
برخی از نویسندگان همه روایات مربوط به "ناقص العقل" بودن زنان را ساختگی و به اصطلاح مجعول میدانند و معتقدند این احادیث از سایر ادیان، مثل یهود و نصاری، وارد اسلام شده و حاصل مرد سالاری حاملان حدیث است. نویسندگانی چون قاسم امینی از جهان اهل سنت و ورود السبی و اخیرا جمیله کدیور این روایات را مجعول میدانند. جمیله کدیور صریحا آنها را جزو اسرائیلیات میداند.17
این نظریه مستندات قرآنی "کاستی خرد زنان" را توجیه نموده و ترجمان دیگری را ارایه میکند. اعراب بتپرست معتقد بودند ملائکه دختران خدایند. قرآن کریم ضمن نفی پندار مذکور به دو ویژگی روانشناختی اشاره میکند.
"او من ینشوا فی الحلیه و هو فی الخصام غیر مبین" (زخرف18) "آیا کسی را که در لابهلای زینتها پرورش مییابد و به هنگام جدال قادر به تبیین مقصود خود نیست (فرزند خدا میخوانید)؟"
در آیه فوق به دو ویژگی زن، که ساختار روحی وی را نشان میدهد اشاره شده است.18
الف: نشو و نما در زیور آلات و آرایش و خودنمایی.
ب: فقدان منطق قوی در استدلال و حجت آوری.
هر دو شاخص نشانگر کاستی عقل زنان میباشد، همچنان که قبلاً گذشت، استدلال و حجت آوری از دیدگاه علی علیهالسلام از جمله شاخصهای عقلانیت بود و ایشان تصریح داشتند که عاقل سخنی نمیگوید که امکان تکذیب آن داده شود.
اندیشهای که درصدد طرد روایات و عدم پذیرش کاستی خرد زنان میباشد، آیه را به مقتضای مقصود تفسیر میکند و معتقد است آیه مربوط به زنان نیست، بلکه منظور از کسی که در زیورآلات نشو و نما میکند و از حجتآوری عاجز است بتها میباشد. مرسوم اعراب بتپرست این بود که بتها را تزیین میکردند و انواع زینتها را به آنها میآراستند در حالی که آن بتهای تراشیده شده از سنگ، هیچ گونه قدرت دفاع و استدلال نداشتند، همچنان که حضرت ابراهیم با تبر همه بتهای عهد نمرود را شکست و تبر را بر دوش بت بزرگ نهاد و گفت: اگر راست میگویید خداست، از بت بزرگ بپرسید، در حالی که میدانید بت سخن نمیگوید. این تفسیر را علامه طبرسی در قرن ششم هجری از اُبن زید نقل میکند.19
این اندیشه توفیق کلی ندارد زیرا، روایات در اینباره متواترند و طرد روایات متواتر20 را اصولیون به سهولت نمیپذیرند، وانگهی این اندیشه در توجیه برخی از آیات قرآنی که متفق علیه فقهاء میباشد توفیق حاصل نکرده است. از جمله آیه 282 سوره بقره به صراحت گواهی یک مرد را معادل گواهی دو زن میداند که در روایات با کاستی عقل زنان توجیه شده است.21
ب: حمل روایات به مورد خاص
نظریه دوم، معتقد است احادیثی که زنان را ناقص العقل میخواند درباره زنان ویژهای صادر شده است. به عنوان مثال خطبه هشتادم نهجالبلاغه درباره عاشیه و زنان دیگری که با وی همراهی نمودند، میباشد و به دیگر زنان تعمیمپذیر نیست. به عبارت دیگر "قضیة فی واقعه" میباشد. شواهدی نیز بر گفتار فوق میتوان یافت؛ از جمله علی علیهالسلام در خطبه سیزدهم نهجالبلاغه اهل بصره را با عبارات ذیل نکوهش میکند:
"سپاه زن بودید، و از چهارپا پیروی نمودید! بانگ کرد و پاسخ گفتید، پیشد و گریختید. خوی شما پست است و پیمانتان دستخوش شکست. دو روییتان شعار است..."22
درپی خطبه سیزدهم، خطبه چهاردهم میباشد که "سید رضی" در سر فصل آن میگوید، "و از سخنان آن حضرت است که در این باب [یعنی نکوهش اهل بصره]" پس این خطبه نیز در نکوهش مردان شرکت کننده در جنگ جمل میباشد، که علی علیهالسلام در این خطبه ایشان را "سبک عقل" میخواند:
"سرزمین شما به آب نزدیک است، و دور از آسمان، خردهایتان اندک است و سفاهت در شما نمایان؛ نشانه تیر بلایید و طعمه لقمه ربایان و شکار حمله کنندگان".23
به همان نحو که علی علیهالسلام زنان اصحاب جمل را به کاستی عقل منتسب میکند مردان ایشان را نیز سبک عقل و سفیه میخواند. پس چرا از گفتار علی علیهالسلام در مورد زنان قانون کلی استنتاج میشود، ولی در مورد مردان حمل به مورد میگردد؟ آیا وحدت رویّه اقتضا نمیکند که بگوییم در مورد زنان نیز، همان افراد ویژه مقصود امیرالمؤمنین علیهالسلام بود؟
بانوان محترم نباید از عبارات امیرالمؤمنین علیهالسلام در خطبه هشتاد مبنی بر کمخردی زنان، آزرده خاطر شوند زیرا عبارات علی علیهالسلام در نکوهش مردان اصحاب جمل24 به مراتب تندتر از عبارات ایشان درباره زنان اصحاب جمل میباشد، در حالی که نقش زن در آن فتنه برجستهتر بود.
این نظریه، در تجزیه و تحلیل روایات به مفاهیم مورد نظر اصحاب تأویل، از جمله تأثیر متن در ادراک، تأکید میورزد. گارفیکل در این زمینه "شاخص ـ متن" (Indexicality) را به کار میگیرد که تأکیدی بر تأثیر زمینه صدور گفتار به معنی بخشی آن کلام میباشد.25 در توضیح بیشتر برداشت مذکور، به یک مثال که مربوط به زنان و از گفتارهای علی علیهالسلام میباشد بسنده میشود. علی علیهالسلام فرمود: "اغذبوا عن النساء ما استطعتم"26 یعنی: چندان که طاقت دارید خودرا از زنان باز دارید.
جمله فوق، اگر از زمینه صدور تجرید گردد مفهوم عام خواهد داشت که دستور دوری گزیدن مردان از زنان به صورت مطلق از ناحیه علی علیهالسلام صادر گردیده است. در حالی که سید رضی مؤلف نهجالبلاغه میگوید که: جمله مذکور، زمانی بیان شد که ایشان سپاهی را مشایعت میکرد که میبایست با سرعت تمام و در مدت زمان کم به دشمن میتاخت. پس این دستور، یک دستور موردی ویژه زمان جنگ و آن هم نه هر جنگی، بلکه عملیات ویژهای که چندان طول نمیکشید، میباشد، چه این که شواهد تاریخی نشان میدهد که لشکریان پیامبر صلیاللهعلیهوآله در جنگها زنها را به همراه میبردند.27
این نظریه نیز توفیق کلی حاصل نکرده است زیرا حمل همه روایات مربوط به کاستی خرد زنان به موارد خاص (قضیه فی واقعه)، گرچه در برخی موارد از جمله سخنان علی علیهالسلام در خطبه هشتاد صدق میکند، ولی در برخی موارد همانند وصیت علی علیهالسلام به امام حسن علیهالسلام با زمینه صدور آنها سازگاری ندارد. علی علیهالسلام در این وصیت فرزندش را از مشورت با زنان بر حذر داشته و زنان را سست رأی میخواند که یکی از شاخصها کم خردی میباشد و میدانیم معمولاً وصیت فارغ از مورد، و جوهره اندیشه وصیت کننده میباشد، همچنان که امیرالمؤمنین علیهالسلام این سخنان [وصیتنامه] را حاصل مطالعه خویش در طول تاریخ و زبده تفکراتش میپندارد. علاوه بر این، آیات قرآنی را که طبق برداشت اکثریت مفسرین ناظر به کم خردی زنان میباشد به سهولت نمیتوان حمل به مورد نمود.
ناگفته نماند، دستور پرهیز از مشورت با زنان، با کم خردی ذاتی زنان ملازمه ندارد زیرا اطلاق دستور مذکور در اندیشه حضرت مقید شده است. علی علیهالسلام فرمود: "بپرهیز از مشورت با زنها مگر زنی که کمال عقل او به تجربه رسیده است".28 از جمله فوق چنین برمیآید که وصیت امام علیهالسلام به فرزندش حسن مجتبی علیهالسلام عمومیت ندارد بلکه معطوف به اکثریت غالب میباشد و زنانی که از زر و زیور دنیا اعراض کرده و تعقل پرداختهاند، مانند مردان شایسته مشورت میباشند.
ج: حمل روایات به زنان عصر صدور
اندیشه سومی که متصور است، این است که بگوییم روایات مربوط به ناقصالعقل بودن زنان معطوف به واقعیت خارجی عصر ائمه علیهالسلام میباشد. چرا که در آن روزگار زنان از تعامل اجتماعی و حضور در صحنههای اجتماعی محروم بودند و همچو زنانی رشد عقلانی نداشتند. زن قبل از اسلام همچون بردهای بود در اختیار پدر که فروش آن جایز، و ازدواج نیز به منزله خرید رقبه بود. زن نه تنها از ارث بلکه از هرگونه حقوق اجتماعی محروم بود.29 همانطور که قبلاً آوردیم، عقل از دیدگاه علی علیهالسلام یک موهبت غریزی است ولی بدون تجارب اجتماعی به فعلیت نمیرسد.
در عصر صدور روایات، متوسطِ خرد زنان از متوسطِ خرد مردان کمتر بود گرچه زنانی یافت میشد که امکان داشت از سایر مردان عاقلتر باشند ولی قوانین روی عناوین کلی که در برگیرنده اکثریت میباشد وضع میگردد. فلذا احادیث مربوط به ناقص العقل بودند زنان معطوف به واقعیت خارجی بوده و از واقعیت بیرونی خبر میدهد و درصدد بیان فصل مقوم زنان نمیباشد.
امیرالمؤمنین علیهالسلام نقل میکند ما با رسول خدا صلیاللهعلیهوآله بودیم و ایشان درباره آیه 282 سوره بقره با ما گفتگو میکرد که ناگاه زنی آمد و پیش روی رسول خدا صلیاللهعلیهوآله ایستاد و گفت: پدر و مادرم به فدای تو ای رسول خدا، من پیک زنان به سوی شما هستم، هیچ زنی نیست که خبر آمدنم به نزد شما به وی برسد مگر این که شنیدن این خبر وی را خشنود سازد. یا رسول اللّه صلیاللهعلیهوآله ! خداوند عزوجل پروردگار مردان و زنان و آفریننده و روزی دهنده مردان و زنان میباشد، و همانا آدم پدر مردان و زنان میباشد، و حوا مادر زنان و مردان میباشد، و همانا تو فرستاده خدا به سوی مردان و زنان هستی زنان را چه میشود که درباره "گواهی" و "میراث" دو زن برابر یک مرد قرار میگیرد؟ رسول خدا صلیاللهعلیهوآله فرمود: ای زن، این حکم از جانب خداوند عادل و حکیم میباشد که از حق تجاوز نکرده و ناروا حکم نمیدهد و از ممنوعیت شما سود نمیبرد با علم خویش امور را تدبیر میکند، زیرا شما ناقص خِرَدید. زن گفت: ای رسول خدا، نقصان ما در چیست؟ فرمود: هر یک از شما نصف روزگارش را به خاطر عادت ماهانه نماز نمیخواند، و زیرا شما زیاد نفرین میفرستید و ناسپاسی فامیل میکنید. هر یک از شما بیست سال و بیشتر نزد مردی زندگی میگذرانید که از نیکی وی بهرمند میشوید. وقتی مرد دست تنک شد یا کار به مخاصمه کشیده شد، زن میگوید: من هرگز در تو خیری ندیدم. رسول خدا صلیاللهعلیهوآله در ادامه میافزاید، هر زنی که این خصوصیات اخلاقی را نداشته باشد پس هر محنتی که از ناحیه این نقصان به وی میرسد باید صبر پیشه کند که خداوند ثواب او را گرامی خواهد داشت. ای زن هیچ مرد پستی نیست که زنی پستتر از او یافت شود و هیچ زن شایستهای مگر در مقابل مردی شایستهتر از او وجود دارد.30
داستان فوق که از زبان علی علیهالسلام نقل گردید حاوی نکات ارزندهای میباشد:
1. رسول خدا علیهالسلام تعمیم ناروا، و این که زن با یک دعوا به شوهر بگوید: من هرگز در تو خیری ندیدم، را شاخص کم خردی زنان میداند زیرا این جمله با توجه به سابقه زندگی قابل تکذیب میباشد.
2. رسول خدا صلیاللهعلیهوآله این اوصاف را وصفِ همه زنان نمیداند. و زنانی را که فاقد این ویژگیها بوده اما محکوم قوانین اجتماعیِ معطوف به اکثریت هستند، به صبر و شکیبایی دعوت میکند.
3. بالاخره، رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله تصریح میکند که در زمان وی میانگین عقول زنان کمتر از میانگین عقول مردان میباشد، پس سخن از میانگین آماری است و چه بسا زنی که نه تنها از شوهرش، بلکه از اکثریت مردان عالم، عاقلتر بود.
به تعبیر عمر رضا: "همانا تمایزات جسمی، روانی و عقلی، بر هر مرد و زنی صدق نمیکند، بلکه یک قاعده تفاضلی و تقریبی است که استثنا در آن زیاد است همچنان که استثناهای قواعد احتمالی زیاد است".31
4. با توجه به مطالب فوق، رسول خدا صلیاللهعلیهوآله میپذیرد که کم خردی ویژگی ذاتی زن نیست و اگر ویژگی ذاتی نباشد ممکن است با تربیت اجتماعی برطرف گردد. همچنان که شواهد تاریخی نشان میدهد، زنان در اعصار مختلف از عقلانیت یکسانی برخوردار نبودهاند؛ هیچ محققی نمیتواند زن معاصر ایرانی را با زنان دوره قاجار که از نعمت سواد محروم بودند یکسان بداند.
برخی از محققین از مجموع روایات درباره زنان همان نتیجهای را برداشت نمودهاند که ما از روایت فوق استظهار نمودیم. آیةاللّه جوادی آملی در تفسیر آیه 18، سوره زخرف که به دو شاخص از "ناقص العقل" بودن زنان اشاره میکند، مینویسد:
وصف ذاتی و لایتغیر زن این نیست که سرگرم حلیه و زیور بوده و در احتجاجهای عقلی و مناظرههای علمی و نیز مخاصمههای دفاعی غایب و محروم باشد، پس آیه مبارکه در صدد تبیین حقیقت نوعی زن و بیان فصل مقوم وی نیست که با تغییر نظام تربیتی دگرگون نشود."32
دیدگاههایی که در سالهای اخیر، به ویژه در برابر مدعیات زنان ارایه شدهاند، گرچه به لحاظ حقوقی تفاوتهایی را میان زن و مرد قائل هستند لیکن به لحاظ شناختی به نفع زنان میباشد. آیةاللّه آذری قمی نیز دو ویژگی زن را قابل رفع و، به عبارت دیگر، پدیده تاریخی میانگارد.33 به نظر میرسد میتوان نتیجه گرفت که دیدگاه علماء بعد از انقلاب اسلامی ایران دستخوش تغییرات جدی درباره زنان گردیده است، و پیشبینی میشود ایستارهای شناختی، تغییرات حقوقی را درپی داشته باشد.
د: زن ناقص العقل بالفطرة
این اندیشه که سابقه دیرینه دارد، و هنوز هم ماندگار است، بر آن است که زن را خدایش به گونهای آفریده که خِرَد وی هرگز به کمال نمیرسد، و کم خردی ذاتی و فصل مقوم زن میباشد و احکام و حدود شرعیه بر همین اساس پایهگذاری شده است. زنان از برخی تکالیف معذور و از برخی سمتها محروم گشتهاند "چون که کمیت و کیفیت تکالیف به قدر کمیت و مرتبه عقل مکلف است و زنان را به جهت عقلداری و عبادت خلقگذاری نفرمودهاند".34 در توجیه نظریه مذکور، چندین رویکرد ارایه شده که اجمالاً به دو رویکرد اشاره میشود.
1. رویکرد زیستی
این رویکرد در صدد است تا با ابتناء کردن قوانین تشریعی و دیدگاههای نظری بر وقایع تکوینی، به آنها ابدیت بخشیده، و آراء تبعیضآمیز را ابدی و عادلانه وانمود سازد.
عمر رضا کحالة در کتاب "المرأة فی القدیم و الحدیث"، تفاوتهای اندامی زن و مرد را مبین نابرابری دماغی ایشان میپندارد:
ـ جمجمه زن کوچکتر و باریکتر از مرد میباشد.
ـ مغز زن در سنین ما بین 20 تا 60، 162 الی 164 گرم کمتر از مرد میباشد.
ـ مغز زن در سنین ما بین 60 تا 90، 123 الی 158 گرم کمتر از مرد میباشد.
ـ متوسط وزن نوزاد پسر 3250 گرم و نوزاد دختر 2900 گرم است.
ـ حرارتی که از جسم مرد تولید میشود در حالت استراحت 5 الی 8 درصد در سن مشابه از زن بیشتر است.
ـ نیروی زن در خلال سن 25 الی 30، 32 نیروی مرد در همین سن میباشد.
ـ حنجره زن از حنجره مرد کوچکتر و تارهای صوتی وی نیز متفاوت است.
ـ ستون فقرات زن کوتاهتر است.
ـ خون مرد سنگینتر از خون زن است و آب در خون زن بیشتر از آب در خون مرد است.
ـ نبض زن در حدود 8 الی 12 بار در دقیقه بیشتر از مرد میزند.
ـ حجم قلب مرد بیشتر از حجم قلب زن است، ولی گردش خون تفاوت ندارد.
ـ عصب زن زودتر منفعل میشود و بیشتر متأثر میگردد.
عمر رضا، تفاوتهای روانشناختی و عقلی را مبتنی بر تفاوتهای زیستی نموده، نتیجه میگیرد، همانطور که مردها از نظر زیستی نسبت به زنان تفوق دارند به لحاظ عقلی نیز تفوق دارند.35
2. رویکرد تاریخی
رویکرد دوم با مطالعه مناسبات اجتماعی مابین زن و مرد، مناسبات گذشته را دال بر مناسبات کنونی و آینده ایشان میداند. به عبارت دیگر این رویکرد، گذشته زن را به حال و آینده فرافکنی میکند. جمال محمد فقی، میگوید:
"مزاج مرد اقوی، اکمل، اتم و اجمل از زن میباشد که یک فضیلت فطری است. مزیت فطری مرد بر زن، قوت عقل میباشد؛ همچنان که میبینید، اکثر کشفیات مال مردان است حتی خانم ماری کوری نیز شاگرد همسرش پییرکوری بود".36
استدلال بر محرومیت زنان از برخی مناصب اجتماعی نیز ناشی از همین رویکرد است که، مثلاً طبق مفاد آیه 34 سوره نحل، و آیه 9 سوره انعام، هیچ زنی به مقام پیامبری نرسیده است: "ما ارسلنا من قبلک الارجالا نوحی الیهم" (نحل، 43) (ما نفرستادیم پیش از تو، مگر مردانی را که وحی میکردیم به سوی ایشان). "ولو جعلناه ملکا لجعلناه رجلاً و للبسنا علیهم ما یلبسون" (انعام، 9) (ما اگر رسول را فرشتهای قرار میدادیم، ناگزیر او را هم به صورت مردی میفرستادیم و هر آینه مشتبه میکردیم، چیزی را که بر خود و مردم مشتبه میکنند).
علامه در المیزان میگوید: "لجعناه رجلا" و نفرمود: "لجعلناه بشرا" برای این بود که بشر شامل مرد و زن هر دو میشود؛ رجل گفت تا ـ به طوری که بعضیها گفتهاند ـ اشاره کند به این که غیر مرد پیغمبر نمیشود"37
این رویکرد با چالشهای عدیدهای روبرو است. دیدگاههای جدید مساوات طلبانه، ناقصالعقلبودن فطریزنان را به شدتنفی میکنند و معتقدند اگر در زمانهای گذشته زن نتوانستهاست استعداد خویش را بروز دهد،به خاطر مناسبات ظالمانه اجتماعیبوده است.
توجیهات علمی این رویکرد نیز مورد مناقشه قرار گرفته است. منتقدین معتقدند اگر تحقیقات علمی در حل معمای زن توفیق حاصل نماید بحثهای ایدئولوژیک دامن میکشد در حالی که این بحث هنوز در حوزه مذهب، فلسفه، علوم اجتماعی، از زمره بحثهای جدی است و اغلب صبغه ایدئولوژیک نیز به خود میگیرد. فلذا نظریه چهارم در برگشت دادن تشریع و ایدههای نظری به تکوین ناکام بوده است. دکتر شریعتی مینویسد:
"مسأله زن، چه از نظر احساس چه از نظر اجتماع، همچنان در قرن ما مطرح است و چون "علم" هنوز نتوانسته است آن را حل کند، خواه ناخواه، در مرحله "عقیده" مانده است و بنابراین، همچون همه مسایلی که هنوز علم پاسخی قاطع بدان نداده است، ناچار فلسفه، دین، سنن، پسند و یا نیاز آن را تفسیر و توجیه میکند"38
خلاصه و نتیجهگیری
در پاسخ به سؤالات مطروحه در ابتدای مقاله، چهار نظریه مطرح گردید که فهم برخی از آنها نیاز به تحلیل مفهوم عقل داشت از اینرو قبل از پرداختن به آن نظریات، به مفهوم عقل پرداخته شد که عقل یک فرآیند اجتماعی است که بذر آن در نهاد انسان کاشته شده است، ولی جامعه آن را آبیاری میکند و هر شخصی یا گروهی که از تعامل اجتماعی محروم بماند عقلانیت در وی رشد نمیکند.
به گواهی تاریخ، زنان عصر ائمه علیهمالسلام بنا به سنت دیرینِ قبل از اسلام، از شرکت در مجامع عمومی و تعامل اجتماعی محروم بودند به همین سبب فرآیند عقل در آنها به کمال نرسیده بود؛ فلذا در ادبیات اسلامی سخنانی درباره آنها گفته شده است که امروزه اندیشههای مساوات طلب آنها را برنمیتابد و درصدد تصحیح آن برداشتها و آراء است.
نگارنده اندیشههای موجود را تحت عنوان چهار نظریه مقولهبندی نمود که هر کدام گوشهای از واقعیت را نمایان میسازد. ایده طرد روایات گرچه در مواردی که سند احادیث ضعف دارد راهگشا است لکن علاج نهایی نیست زیرا برخی از گزارههای قرآنی نیز احادیث را تأیید میکنند؛ فلذا به ضرس قاطع نمیتوان گفت: این جملات از علی علیهالسلام صادر نشده است.
حمل روایات به موارد خاص (قضیه خارجیه) در پاسخ به سؤال دوم مطرح گردیده که به زعم نگارنده توفیق کلی نداشته و در همه موارد صدق نمیکند، فلذا چنان احادیثی نوع زن در برابر نوع مرد را مورد هدف قرار میدهند. داستانی که علی علیهالسلام درباره گفتگوی زنی که خود را نماینده زنان معرفی میکرد با رسول خدا علیهالسلام ،این رأی را به وضوح برجسته میسازد.
اما در پاسخ به سؤال سوم مبنی بر این که آیا زنان کنونی نیز مشمول این احادیث هستند یا نه؟39 باید گفت این یک سؤال مصداقی است. طبق تعریف، عقل یک فرآیند اجتماعی است که با تجربه و تعامل پرورش مییابد. در هر عصری که زنان به درجهای از رشد عقلانی برسند که تفاوت نوعی با مردان نداشته باشند، تخصصا از شمول احادیث خارج میگردند. به عبارت دیگر اصلاً آنگونه روایات معطوف به چنین جامعهای نیست. اما این که میزان عقلانیت زنان فلان کشور یا فلان منطقه در چه سطحی است؟ سؤالی است که باید پاسخ آن را از عرف و عقل سلیم جویا شد.
اندیشه مساوات طلب، با رویکرد نظری سوم سریعتر به مقصد خواهد رسید، گرچه رویکرد نظری چهارم که به تمایز شناختی و حقوقی زن و مرد پای میفشارد هنوز به قوت خود باقی است و در استفاده معتقدات علمی و شواهد تاریخی دست کمی از دیگر اندیشهها ندارد.
نتیجه رویکرد سوم در صورت حصول، چنین خواهد بود که درست است احادیثی از علی علیهالسلام درباره کاستی عقل زنان صادر شده است ولی گفتار ایشان معطوف به قضیه خارجیه است یعنی زنان آن روزگار مشمول این احادیث بودند ولی در شمول این احادیث در مورد بانوان عصر کنونی تردید وجود دارد.
پی نوشتها:
1. کشفی، سید جعفر، تحفة الملوک، چاپ سنگی، کتابخانه آیةاللّه نجفی مرعشی، برگ 81، تحفه 95 [طریقه سلوک با جماعت زنان]
2. شهیدی، سید جعفر، ترجمه نهجالبلاغه، تهران، انتشارات انقلاب اسلامی، چاپ پنجم، 1373، ص400، حکمت 235 علی علیهالسلام : قیل له علیهالسلام صف لنا العاقل فقال علیهالسلام هو الذی یضع الشئی مواضعه.
3. ابن ابی الحدید معتزلی، شرح نهجالبلاغه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ج20، چاپ دوم، (1967م-1387ه•• )، ص289. قال علی علیهالسلام : من صفة العاقل الاّ یتحدث بما یستطاع تکذیبه فیه.
4. کودن.
5. ابن ابی الحدید، همان، قال علی علیهالسلام : العاقل اذا تکلم بکلمةٍ أتبعها حکمةً و مثلاً، و الأحمقُ اذا تکلم بکلمةٍ أتبعها حلفا.
6. ناظم زاده قمی، سید اصغر، جلوههای حکمت، قم، الهادی، چاپ اول، 1373، ص410، قیل فمن العاقل قال علی علیهالسلام : من رفض الباطل.
7. ابن ابی الحدید، همان، ص331.
8. شهیدی، همان، ص380، قال علی علیهالسلام : لاعقل کالتدبیر.
9. ناظم زاده، همان.
10. ابن ابی الحدید، همان، ص297، قال علی علیهالسلام : العقل یظهر بالمعامله.
11. همان، ص341، قال علی علیهالسلام : العقل غریزة تربیها التجارب.
12. الف: گیدنز، آنتونی، جامعهشناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نشر نی، چاپ سوم، 1376، ص499. ب: رفیعپور، فرامرز، آناتومی جامعه، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، 1378، ص42.
13. ناظم زاده، همان، ص409، به نقل از کنزالفوائد، ج1، ص199: قال علی علیهالسلام : من ترک الاستماع من ذوی العقول مات عقله.
14. ابن ابی الحدید، همان، ص312 قال علی علیهالسلام : جالس العقلاء اعداءً کانوا او اصدقاءً فان العقل یقع علی العقل.
15. شهیدی، همان، ص58، خطبه هشتاد نهجالبلاغه. معاشر الناس انّ النساء نواقص الایمان، نواقص الحظوظ، نواقص العقول. فاما نقصان ایمانهنّ فقعودهنّ عن الصلاة و الصیام فی ایام حیضهنّ. و اما نقصان حظوظهنّ فمواریثهنّ علی الانصاف من مواریث الرجال. و اما نقصان عقولهنّ فشهادة امرأتین کشهادة الرّجل الواحد. فاتقو اشرار النساء. و کونوا من خیارهنّ علی حذرٍ و لا تطیعوهنّ فی المعروف حتی لا یطمعن فی المنکر.
16. شهیدی، همان، ص307، نامه 31 نهجالبلاغه. ایّاک و مشاورة النّساء فانّ رایهنّ الی أفنٍ و عزمهن الی وهنٍ. و اکفف علیهنّ من ابصارهنّ بحجابک ایّاهنّ فانّ شدة الحجاب ابقی علیهنّ، و لیس خروجهنّ باشدّ من ادخالک من لایوثق به علیهن، و ان استطعت أن لا یعرفن غیرک فافعل. و لا تملّک المرأة من امرها ماجاوز نفسها فانّ المرأة ریحانةٌ و لیست بقهرمانةٍ و لا تعد بکرامتها نفسها، و لا تطمعها فی ان تشفع بغیرها.
17. کدیور، جمیله، زن، تهران، اطلاعات، چاپ اول، 1375، ص57.
18. علامه طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد موسوی، ج2، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول 1363، ص415.
19. طبرسی، ابی علی الفضل بن الحسن، مجمع البیان، بروت، دارالمعرفت، ج9، چاپ دوم، 1406 ه••.ق، ص66.
20. منظور تواتر اصطلاحی نیست بلکه کثرت مراد است.
21. الف: و استشهدوا شهیدین من رجالکم فان لم یکونا رجلین فرجلٌ و امرأتان ممّن ترصون من الشهداء ان تضل احداهما فتذکر احدایهما الاخری (بقره، 282) ب: علامه مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، تهران، انتشارات علمی، ج6، ص101 (باب 33، ش2)
22. شهیدی، همان، ص15.
23. همان، ص16. ارضکم قریبةٌ من الماء، بعیدة من السماء، خفّت عقولکم و سفهت حلومکم فانتم غرضٌ لنابلٍ، و اکلة لآکل و فریسةٌ لضائلٍ.
24. اصحاب جمل به افراد شرکت کننده در جنگ جمل اطلاق میشود که عایشه همسر رسول خدا صلیاللهعلیهوآله و زنان همراه او در آن جنگ نقش اساسی داشتند.
25. ساروخانی، باقر، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، ج1، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، 1372، ص184.
26. شهیدی، ترجمه نهجالبلاغه، همان، ص407.
27. محمدابن عمر واقدی، مغازی [تاریخ جنگهای پیامبر]، ترجمه محمود مهدوی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم، 1369.
28. علامه جعفری، محمد تقی، تفسیر نهجالبلاغه، ج11، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1376، ص302. علی علیهالسلام : ایاک و مشاورة النساء الامن جزّیت بکمال عقل، نقل از بحار، ج103، ص253، با مأخذ 15 متن وصیت مقایسه شود.
29. صحیح مسلم، ج4، ص190، عمر خلیفه دوم میگوید: "واللّه ان کنا فی الجاهلیه مانعد للنساء امرا حتی انزل اللّه تعالی فیهنّ ما انزل و قسم لهنّ ما قسم"
30. علامه مجلسی، همان، ج104، ص306.
31. "قصاری القول ان الفروق الجسمانیه و النفسیه و العقلیه، لا تصدق علی کل رجل و کل امرأة، بل هی نتیجه احتمالیه و تقریبیة، یکثر شذوذها، کما یکثر شذوذ اکثر القواعد الاحتمالیه" کحاله، عمر رضا، المرأة فی القدیم و الحدیث، دمشق، موسسه رساله (1399ه•• ، 1979م)، ص22.
32. جوادی آملی،عبداللّه،زندر آیینه جمالو جلال،قم،مرکز نشر اسراء،چاپدوم،1376،ص54.
33. آذری قمی، احمد، سیمای زن در نظام اسلامی، قم، بخش تحقیقات دفتر آذری قمی، چاپ اول 1373، ص32.
34. سید جعفر کشفی، همان، برگ 80، (تحفه 95).
35. کحالة، عمر رضا، المرأة فی القدیم و الحدیث، دمشق، موسسه رساله، (1399ه•• ـ 1979م)، ص22.
36. جمال محمد فقی، الباجوری، المرأة فی الفکر الاسلامی، عراق، دارالفکر، ج2، (1406ه•• ـ 1986 م)، ص46.
37. المیزان، همان، ج7، ص35.
38. علی،شریعتی،هویتوحقوقزندر اسلام، تهران، انتشارات میلاد، چاپ سوم، 1358، ص13.
39. علامه جعفری، محمد تقی، ترجمه و تفسیر نهجالبلاغه، ج11، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1361، صص302-284.
ایشان ضمن تقسیم عقل به 1. عقل نظری 2. عقل عملی، معتقدند: زنان به لحاظ عقل عملی از مردان کاستی ندارند، کاستی ایشان در عقل نظری است، ایشان در ص298 نتیجه میگیرند: "بنابراین آنچه که صنف مرد به او میبالد و مغرور میشود، فی نفسه دارای ارزش نیست، و اعتباری بیش از شکل دادن به واحدها و قضایایی که آنها را صحیح تلقی کرده است، ندارد.،...،
اگر صنف زنان با توجه به گسترش عقل نظری محض مردان، احساس حقارتی در خود نمایند، عامل شکست روحی خود را به دست خود فراهم میآورند. اگر صنف زنان از عوامل تعلیم و تربیتی کامل برخوردار شوند، به جهت داشتن نقش اساسی در خلقت و چشیدن طعم واقعی حیات و برخوردار بودن از احساسات عالی یا امکان تصعید احساسات خام به احساسات عالی که در صنف زنان قویتر است، میتوان ادعا کرد که زمینه رشد شخصیت انسانی در زنها کمتر از این زمینه در صنف مردان نمیباشد."
علامه: فعالیت عقلانی عبارت است از درست اندیشیدن در انتخاب وسایل برای وصول به هدفهای مطلوب،...، عقل با این تعریف در همه انسانهایی که از نظر ساختمان مغزی صحیح و سالمند، چه مرد و چه زن و چه سیاه و سفید، وجود دارد، اختلافی که میان مردم در این فعالیت عقلانی دیده میشود، مربوط به کیفیت و کمیت آشنایی با مردم با واحدها و قضایای استخدام شده در راه هدفها و اختلاف نظر آنان در هدفگیریها و آشنایی با قوانین و اصول تثبیت شده و قالبگیریهای محیطی و اجتماعی میباشد.