پسر یا دختر، کدام بهتر است؟

پسر یا دختر، کدام بهتر است؟

بارها و بارها شنیده اید که برخی از شوهران وقتی در بیمارستان می شنوند که همسرشان دختر به دنیا آورده، نسبت به همسر خود بی توجهی و بدرفتاری می کنند. اکنون که پیشرفت علم پزشکی می تواند جنسیت دختر و پسر را چند ماه زودتر از زمان زایمان مشخص کند، برخی از زنان باردار از ترس بد اخلاقی شوهرانشان ترجیح می دهند تا موقع زایمان از جنسیت فرزند خود مطلع نشوند و به این ترتیب برای چند ماه بد اخلاقی های همسر خود را به تأخیر می اندازند. در میان خانواده هایی که نسبتاً مدرن و امروزی هستند و یا حداقل ادای امروزی ها را در می آورند و می گویند برای ما دختر و پسر فرقی ندارد، به محض اینکه نتیجه ی سونوگرافی از وجد فرزند پسر خبر می دهد، گل از گلشان شکفته می شود و در دل خود احساس شعف می کنند. اگرچه به زبان می آورند که دختر یا پسر فرقی نمی کند! بچه باید سالم و صالح باشد و اگر در مقابل بشنوند که فرزندشان دختر است، سعی می کنند ناراحتی خود را بروز ندهند و به این جمله بسنده می کنند دختر چه عیبی دارد!
از شخص وکیلی که خانمش برای بار دوم باردار شده و فرزند اول وی نیز پسر بود، پرسیدند که؛«دوست داری فرزند دومت دختر باشد یا پسر؟» در جواب گفت:«باز هم دوست دارم که پسر باشد آن هم به خاطر اینکه پسر در شرایط جامعه ی امروز بهتر می تواند به حقش برسد.» هر چند که فرزند دوم نیز دختر از آب در آمد و علاقه ی پدر به او کمتر از فرزند اول نبود.
گاهی اوقات نیز وقتی از سرپرست برخی از خانواده ها سؤال می شود چند فرزند داری؟ در پاسخ فقط فرزندان پسر خویش را می شمارند. برای همین وقتی می خواهید پاسخ صحیح دریافت کنید، بایستی بپرسید چند فرزند پسر و چند فرزند دختر دارید؟
تا همین سی، چهل سال پیش زندگی مادر بزرگ ها و مادرانمان همین گونه بود. آن موقع همه آرزو داشتند فرزندشان پسر شود و اگر کسی دختردار می شد، همه برایش دلسوزی می کردند و انگار که مصیبتی بر او وارد شده باشد، تسلیت می گفتن. خیلی ها حتی اسم زن و دخترشان را صدا نمی کردند و به آنها ضعیفه یا منزل می گفتند و اجازه نمی دادند آنها به تنهایی از خانه خارج شوند، اما اگر پدری در آن زمان دخترش را دوست می داشت و با او به این طرف و آن طرف می رفت، همه او را شماتت می کردند.
نقل است که شخصی نزد اما صادق(علیه السلام) رفت و گفت: «همسر من باردار است، دعا کنید پسر باشد.»
امام فرمودند: «من دعا می کنم اما تو در مقابل، به سؤال من جواب بده. اگر خدا از تو می پرسید که دوست داری جنسیت فرزندت را خدا تعیین کند یا تو، چه جوابی می دادی؟» جواب داد:«خدا.» حضرت فرمودند: «پس خداوند انتخاب خود را کرده.» به خاطر داشته باشید دعا کردن غیر از تعیین تکلیف برای خداست.
تفاوت قائل شدن میان پسر و دختر از عصر جاهلیت به یادگار مانده است؛ همان عصری که مردمش در اصل انسان بودن زن، تردید داشتند از دختردار شدن احساس شرمندگی و حقارت کرده و دختران بی گناه را زنده به گور می کردند.
اما اسلام با این افکار غلط مبارزه کرد و زن و مرد را یکسان قرار داد. روایت از پیغمبر اسلام است که فرمودند: «بهترین فرزندان شما دختر هستند.» و همچنین فرمودند: «هر کس سه دختر یا سه خواهر داشته را اداره کند، بهشت برایش واجب است.» کارشناسان امور تربیتی، دلایل متفاوتی را در فرق گذاشتن میان پسر و دختر در گذشته ذکر می کنند. به بیان آنان، در جوامع سنتی مثل روستاها و شهرهای کوچک، حوزه ی فعالیت پسران گسترده تر است و پسران در کنار پدر به شغل کشاورزی، کارگری، تجارت و... اشتغال داشته و به اصطلاح عصای دست پدر بوده اند، این امر باعث شده پدر، پسر را حامی خود براند و او را بر دختر مقدم بدارد.
آنان در بیان دلیل دیگر می گویند: عدم خودباوری دختران و زنان نیز این ذهنیت را در جامعه ایجاد کرده که مردها قابلیت بیشتری دارند. جامعه ی بانوان با خودباوری و اعتماد به نفس و حضور در صحنه های مختلف، می توانند توانایی های خود را نشان دهند.
از نظر این کارشناسان، دختر و پسر با هم فرقی ندارند. هر دو فرزند و یادگار پدر و مادر هستند. هر دو انسان و قابل ترقی و تکامل هستند. دختر نیز اگر با تعلیم و تربیت صحیح پرورش یابد، فرد برجسته ای خواهد شد که می تواند نسبت به اجتماع خدمات ارزنده ای انجام دهد و پدر و مادرش را سر افراز کند. آنان که میان دختر و پسر تفاوتی قائل نمی شوند، معتقدند: دختر نسبت به پدر و مادر دلسوزتر است. وقتی پسر بزرگ شد و استقلال پیدا کرد، غالباً به پدر و مادر چندان توجهی ندارد و اگر موجب آزارشان نشود، نفعی هم به حالشان نخواهد داشت. لیکن دختر در همه حال نسبت به آنان مهربان و دلسوز خواهد بود؛ مخصوصاً اگر پدر و مادر بین دختر و پسر فرق نگذارند و حقوق دختران را پایمال نسازند، همیشه محبوب و محترم خواهند بود.
یکی از طرفداران فرزند دختر می گوید: از نظر اقتصادی، دختر کم خرج تر از پسر است، زیرا غالباً مدت توقفش در خانه ی پدر کمتر است، مدت کمی در خانه می ماند و وقتی ازدواج کرد، دیگر کاری با پدر و مادر ندارد؛ لیکن پسر مدت های مدید بلکه تا آخر عمر سربار پدر و مادر است. آنها ناچارند مخارج تحصیلش را بپردازند، شغل مناسبی برایش پیدا کنند، مخارج دو سال خدمتش را بدهند، آنگاه برایش عروسی بگیرند، خانه، اسباب منزل، خرج عروسی و مهریه ی زن را تهیه کنند، پس از آن هم هر وقت محتاج شد، باز هم سربار آنها خواهد شد.
به اعتقاد یک پدر، زن و مرد هر دو در مورد دختر دار شدن شریکند. ممکن است زن به شوهرش اعتراض کند که چرا دختر آوردی؟ ولی واقعیت مطلب این است که هیچ کدام تقصیر ندارند. یک مرد خردمند و عاقل وقتی می شنود که دختردار شده، نه تنها اندوهگین نمی شود؛ بلکه باید اظهار شادمانی کند، باید نسبت به همسرش نوازش و دلجویی بیشتری به عمل آورد و حتی در صورت امکان، هدیه ای نیز تقدیمش کند، تولد نوزاد را جشن بگیرد و اگر همسرش از دختردار شدن ناراحت است، دلداریش بدهد و بلا برهان و منطق به او بفهماند که دختر و پسر فرقی ندارد.
مردی نزد رسول(ص) بود که اطلاع یافت خدا دختری به او داده است. از این خبر رنگش تغییر کرد. پیغمبر فرمودند:«چرا رنگت متغیر شد؟» مرد در جواب گفت: «هنگامی که خارج می شدم، همسرم در حال وضع حمل بود، اکنون خبر رسید دختری به دنیا آورده.» رسول اکرم فرمودند: «زمین جایش می دهد و آسمان سایه بر سرش می افکند و خدا روزیش می دهد و گل خوشبویی است که از آن استفاده می کنی.»
منبع: 7روز زندگی شماره -82

سرطان و حفظ باروری

سرطان و حفظ باروری

در این کنگره حفظ باروری در سرطان و سایر بیماری های ناتوان کننده در مردان، زنان و کودکان، روش های انجماد تخمک و اسپرم و بافت بیضه و تخمدان و نیز جنبه های اخلاقی، حقوق و روانشناختی حفظ باروری به تفکیک مورد بحث قرار گرفت و آخرین یافته های علمی پژوهشگران کشور در هر یک از جنبه ها در قالب مقالات برگزیده ارائه گردید.

در این کنگره بیان شد؛ با در نظر گرفتن اهمیت مساله حفظ باروری برای بیماران مبتلا به سرطان و شرایط تهدید کننده ی قدرت باروری، درمانگران و متخصصین باید پیش از شروع به اقدامات درمانی، بیماران و خانواده های آنها را نسبت به وجود چنین امکاناتی آگاه سازند.
مهندس آراسب احمدیان- مدیر عامل موسسه خیریه حمایت از بیماران مبتلا به سرطان«محک» بیان داشتند: محک سازمانی است که توجه خود را معطوف بیماری سرطان کودکان در سطح ملی و بین المللی و حوزه های امور خیریه، درمان و تحقیقات نموده است.
حمایت همه جانبه از کودکان مبتلا به سرطان و خانواده آنها در بخش خیریه، درمان کودکان مبتلا به سرطان در چارچوب منشور حقوق بیمار و بر اساس جدیدترین و کارآمدترین روش ها و آخرین دستاوردهای علم پزشکی در بخش درمان و انجام تحقیقات علمی در زمینه بیماری سرطان، برای کشف علل بروز بیماری«روش های تشخیص» پیشگیری و روش های نوین درمان از ماموریت های این سازمان است.
این سازمان از نظر چند عملکردی بودن، در دنیا منحصر به فرد بوده و در هر یک از زمینه های فعالیت؛ در زمره یکی از ده سازمان برتر در جهان می باشد. محک در سال 1382 با انستیو کانسر قرارداد ثبت بیماران سرطانی را بست و در سال 1385 با انستیتو گوستاو روسی قرارداد عوارض دیررس سرطان نسوج نرم را به امضاء رساند و سال 1386 با پژوهشکده رویان قرارداد در رابطه با پیوند استخوان و سال 1387 با پژوهشکده ابن سینا قرارداد حفظ باروری در کودکان را به امضاء رساند تا کودکان مبتلا به سرطان، پس از درمان در بزرگسالی دغدغه ناباروری را نداشته باشند.
دکتر امیر حسین زرنانی – رئیس پژوهشکده نانوبیوتکنولوژی پژوهشگاه ابن سینا و دبیر علمی کنگره هم – گفتند: بسیاری از افراد هستند که به خاطر مشکلات باروری، ازدواج نمی کنند و بسیاری از آن ها هم که ازدواج می کنند، دچار مشکلات اجتماعی در خانواده می شوند. از این رو، مسائل باروری اهمیت اجتماعی دارد، بنابراین هدف از برگزاری کنگره، آگاهی دادن در زمینه ههای مختلف حفظ باروری است. از آنجا که این مهم به عنوان یک فرهنگ نهادینه نشده، باید در این مورد فرهنگ سازی کرد.
بنابراین، این کنگره تنها به عنوان حفظ باروری در بیماری های سرطانی نمی پردازد، بلکه بسیاری از موارد بیماری های ژنتیک، ازدواج های دیررس و ... را بررسی می کند.
دکتر محمدرضا رزاقی – رئیس دانشگاه علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی در این رابطه بیان داشتند: آمار ناباروری رو به افزایش است. بیماری ها، بالا رفتن سن ازدواج، مصرف داروها، امواج های رادیویی، استفاده از تکنولوژی همچون موبایل، کامپیوتر، لپ تاپ، غذاهای هورمونی، کود شیمیایی و... باعث از بین رفتن عملکرد سلول های جنسی و ناباروری فرد می شود. ناباروری ثانویه هم داریم، همانند افرادی که عمل وازکتومی انجام می دهند و مجدد طالب بچه دار شدن هستند که در این حالت 45-40 درصد اسپرم قدرت باروری در بهترین شرایط را دارد. لذا توجه به ناباروری اهمیت خاصی دارد.
دکتر محمد مهدی آخوندی– رئیس پژوهشگاه فن آوری های نوین علوم زیستی جهاد – دانشگاهی ابن سینا از دیگر سخنرانان کنگره بودند که بیان داشتند: ما با بیمارانی مواجه هستیم که به سبب درمان های غیراختصاصی، به خصوص سرطان ناباروری رو به رو می شوند. البته پیشرفت هایی که در این علم حاصل شده، زمینه را به سمت داروهایی که کمتر به سلول های جنسی آسیب بزند؛ سوق داده است اما هنوز افراد، بخصوص کودکانی هستند که در این رابطه با مشکل مواجه شده اند – کودکانی که مبتلا به سرطان هستند و این افراد پس از درمان با بحث ناباروری مواجه خواهند شد. حال این سؤال مطرح می شود که ما چگونه می توانیم سلول های جنسی را نگهداری، حفظ و در آینده برای همان افراد امکان استفاده و جایگزینی را فراهم کنیم؟ در اینجا مساله حفظ باروری مطرح است. در مردان بالغ پیش از این امکان نگهداری اسپرم به صورت فریز وجود داشت و اولین بانک اسپرم حدود 5 سال قبل توسط پژوهشکده ابن سینا راه اندازی شد که در عرض یک روز این امکان وجود داشت که بتوان اسپرم فریز و نگهداری کرد و بعد از درمان سرطان، امکان استفاده از سلول های خود فرد مهیا بود. حفظ باروری در زنان بالغ نیز در حدود دو سال پیش با انجماد تخمک مطرح شد که با تحریک تخمک گذاری، جمع آوری تخمک و فریز سلول های تخمک بتوان تخمک زنان را فریز و نگهداری نمود که دوره درمان تحریک تخمک گذاری دو ماه به طول می انجامد و پزشکان و پژوهشگران می توانند 20 تخمک را نگهداری کنیم. البته به علت اینکه دو سال از شروع کار می گذرد؛ گزارشاتی محدود در این زمینه داریم و هنوز از موفقیت پیوند گزارشی دریافت نشده است.
دکتر آخوندی اظهار داشت: تکنولوژی دیگری در این رابطه مطرح است و آن تلاش برای باروری سلول های تخمک در داخل بافت تخمدان است که با روش IVM حاصل می شود. به این ترتیب که سلول های تخمک را در محیط بالغ کرده تا از آنها امکان لقاح خارج رحمی را داشته باشیم و جنین تشکیل شده را به رحم منتقل نماییم.
ایشان سپس در خصوص تفاوت سلول های تخمدان بیضه گفتند: تفاوت آنجاست که مرد اسپرم را به طور مرتب می سازد، اما زن تخمک ها را همراه خود دارد. بنابراین، تفاوت دختر بچه با خانم بالغ در ارتباط با حفظ و نگهداری تخمک ها و سلول ها زیاد نیست، بلکه تفاوت در میزان تخمدان کوچک تر و جداکردن و نگهداری بافت تخمدانی که وجود دارد، می باشد.
ایشان ادامه دادند: مرکز درمان ابن سینا این توان را دارد و می تواند نسبت به حفظ و نگهداری این بافت ها اقدام نماید، لذا پزشکان و متخصصین آنکولوژی پیش از اینکه بخواهند اقدامی در رابطه با برداشت تخمدان و درمان سرطان داشته باشند، باید این آگاهی را به بیمار بدهند که این سلول ها را می توان نگهداری کرد و در آینده مورد استفاده قرار داد. همچنین برای کودکان پسری که به سرطان مبتلا می باشند، این امکان وجود دارد که سلول های بنیادی اسپرم ساز را در آن ها از بافت بیضه جدا، تکثیر و نگهداری نمود.
جداسازی سلول های ژرمینال بنیادی و انتقال مجدد این سلول های اسپرم ساز به داخل بیضه – بعد از بهبودی کودک – وجود دارد. متأسفانه هنوز شاهد عدم آگاهی والدین در این رابطه و عدم اطلاع رسانی پزشکان هستیم. البته این عمل در مورد دختران خردسال انجام نشده است و آزمایشات تا کنون بر روی موش نتیجه بخش بوده و روی انسان پیاده نشده است.
دکتر علیرضا زالی – قائم مقام سازمان نظام پزشکی هم گفتند: بیماری سرطان به عنوان کاهنده طول عمر مد نظر است. از هر 300 کودک یک نفر مبتلا به سرطان می باشد و خوشبختانه 75% تومورهای اطفال زیر 35 سال به نوعی علاج پذیر هستند، لذا ما در یک چالش جدی قرار داریم و طی 50 سال اخیر با افت باروری رو به رو بوده ایم. پساماند محصولات کشاورزی، افزودنی بر بعضی مواد، هورمونها، رادیوتراپی، تخریب تومورها و .... اثرات تخریبی بر گنادها دارند و باروری را دستخوش تغییر می کنند. آمار جهانی سرطان رو به افزایش است و باید نگاه جدی و موشکافانه به آن داشته باشیم.
دکتر عظیم مهرور– فوق تخصص خون و آنکولوژی اطفال گفتند: بیمار سرطان نسبت به 30 سال گذشته سیر صعودی داشته است ولیکن دیدگاه مردم نسبت به آن بسیار تغییر کرده است در گذشته وقتی نام سرطان می آمد، مترادف با مرگ بود ولی اکنون به عنوان یک شوک تلقی می شود. نگرانی که اکنون وجود دارد، این است که وقتی درمان کودک پایان یافت، برای تشکیل خانواده در آینده حتما باید حفظ باروری شود. چرا که می توان سرطان را کنترل کرد. سرطان خون(لوسمی) شایعترین نوع سرطان در اطفال است.
دکترمهرور می گوید: در تعدادی از سرطان ها نظیر هوچکین کودکان؛ به لحاظ حفظ گنادها، از مصرف برخی از داروها، منع می شدند اما امروز با به کارگیری شیوه های نوین، امکان باروری در آنها وجود دارد.
دکتر امیر جنتی– متخصص اورولوژی و آندواورلوژی – بیان کردند: سرطان و بیماری های سیستمی؛ باروری را کاهش می دهد، چه رسد به درمان آنها که همگی تهدید کننده باروری در فرد سرطانی است. مشکل آن است که ما با نوجوان پسری مواجه می شویم که اسپرم او مناسب فریز ایمن نیست. به همین علت، با بیوپسی که انجام می دهیم و تستی که از بافت انجام می گیرد، می توان آن را برای آینده ی جوان مورد استفاده قرار داد. مشکل بزرگ و جدی در فردی است که اسپرم او صفر است و سرطان نیز دارد. با کشت سلول مادری اسپرم و پیوند، باز اسپرم صفر است. البته این پیوند در حیوانات نتیجه بخش بوده و به زودی بر روی انسان نیز پیاده خواهد شد.
دکتر علیرضا میلانی فر
عضو هیأت علمی پژوهشکده ابن سینا گفتند: در مسأله باروری سعی داریم پذیرش عمومی اخلاقی را نیز در درمان پیاده کنیم و چنانچه ایرادی بر آن وارد است، به بحث بگذاریم. برای باروری کودکان سرطانی نیاز به رضایت والدین و افرادی که تصمیم گیرنده هستند؛ داریم که این رضایت باید آگاهانه باشد. باید توضیح دهیم پس از بهبودی سرطان؛ باروری فرزندش در بزرگسالی، ممکن است نتیجه مناسب به دست آید و ممکن است نتیجه ای حاصل نشود. والدین بیش از آنکه ناراحت بچه باشند؛ ناراحت دردکشیدن فرزندشان هستند. امیدوارم این حرکت گروهی، باعث بازشدن افقی شود که به جز کودکان مبتلابه سرطان، در افراد دیگر هم این روش قابلیت استفاده را داشته باشد. افراد دیگری که مبتلا به سرطان نیستند.

در حاشیه:

حضور متخصصینی از کشورهای آمریکا هلند، عمان، مالزی در این کنگره بر اهمیت موضوع می افزود.
قدردانی از پروفسور صفا الحسنی، به خاطر سی سال تلاش در زمینه لقاح خارج از رحمی و آقای دکتر فومن صدری اردکانی به خاطر مقاله جداسازی سلول های بنیادی از نکات قابل توجه کنگره بود.
متخصصین بیان داشتند حفظ باروری نیز ممکن است نتیجه مطلوب نداشته باشد.
بیمارستان فوق تخصص محک در انتهای جاده اوشان و دامنه ی کوه های تهران قرار دارد و از آنجا می توان به راحتی شهر تهران را مشاهده کرد.
منبع: ماهنامه اطلاعات علمی شماره 366

زنان بلند قد فرزندان سالم ‌تری به دنیا می‌آورند؟

زنان بلند قد فرزندان سالم ‌تری به دنیا می‌آورند؟

مظهری خاطرنشان کرد: در دوران بلوغ اگر به تغذیه دختران نوجوان توجهی نشود، قد آنها کوتاه و اندامشان ظریف خواهد بود از این رو نسل آینده را نیز به مخاطره می افتد زیرا دختری که قد بلندی دارد، ذخایر غذایی کاملی داشته و در هنگام باروری جفت بزرگتری ساخته و تغذیه بهتری از طریق جفت به جنین می رسد.

یک متخصص تغذیه گفت: دختران قد بلند ذخایر غذایی کاملی دارند و در هنگام بارداری جفت بزرگتری ساخته و از این رو تغذیه بهتری از طریق این جفت به جنین رسیده و فرزندان آنها سالم تر به دنیا می آیند.

سید ضیاءالدین مظهری اظهار داشت: دختران در دوران بلوغ نیاز زیادی به آهن و کلسیم پیدا می کنند و اغلب آنها در این ایام رژیم گرفته یا از غذاهای فست فود استفاده می کنند که موجب عدم تأمین نیازهای تغذیه ای آنها شده و ذخایر بدنی آنها تحلیل می رود.
وی در ادامه افزود: تغذیه فقط شامل خوردن و لذت بردن نمی شود؛ در ورای تغذیه باید به سلامتی اندیشید و رساندن 50 ریزمغذی و اسیدهای چرب آمینه به سلول های بدن از طریق مواد غذایی ضروری است.
این متخصص تغذیه با بیان اینکه روش تغذیه اکثر دختران جامعه نادرست است، ادامه داد: سرعت افزایش تکثیر سلولی در دوران بلوغ شبیه به نوزادی است که تازه به دنیا آمده و با سرعت رشد کرده است و در طول 5 الی 6 ماه وزن او به دو برابر می رسد و در دوران بلوغ اگر دختران جوان خواب کافی داشته و از تمام گروه های غذایی استفاده کنند، 10 الی 15 سانتی متر قد کشیده و وزن آنها نیز اضافه می شود.
مظهری خاطرنشان کرد: در دوران بلوغ اگر به تغذیه دختران نوجوان توجهی نشود، قد آنها کوتاه و اندامشان ظریف خواهد بود از این رو نسل آینده را نیز به مخاطره می افتد زیرا دختری که قد بلندی دارد، ذخایر غذایی کاملی داشته و در هنگام باروری جفت بزرگتری ساخته و تغذیه بهتری از طریق جفت به جنین می رسد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اگر زنان می خواهند فرزندان آنها دچار بیماری نشوند در هنگام ورود به حاملگی باید دارای وزن مناسب باشند، گفت: هم اکنون 60 درصد از دختران کشور دچار کم خونی هستند که اثرات منفی بر روی رشد آنها در دوران بلوغ دارد.
مظهری ادامه داد: عمده کم خونی دختران شامل فقر آهن، کمبود اسید فولیک و ویتامین B12 است و برای جبران آن باید از گوشت قرمز، ماهی و منابع گیاهی استفاده کنند اما جذب آهن منابع گیاهی در بدن پایین است.
این متخصص تغذیه با بیان اینکه دخترانی که کم خونی دارند، غذای خود را با ماست یا دوغ مصرف نکنند، گفت: مصرف لبنیات به دلیل داشتن کلسیم، جذب آهن مواد غذایی را مختل می کند.

شیرمادر ممنوع؟

شیرمادر ممنوع؟

زمان از شیرگرفتن در کشورهای مختلف متفاوت است و آخرین اطلاعات و توصیه ها سنین دو تا چهارسالگی را پیشنهاد می کنند. تصمیم در مورد از شیرگرفتن بستگی به شرایط جسمی- روانی مادر و کودک و ویژگی های خانواده دارد. بهترین روش از شیر گرفتن روش تدریجی است که همراه با عشق و علاقه باشد. این روش برای مادر و کودک راحت تر است و بدون مشکل و در طی چند ماه اتفاق می افتد. بنابراین بعد از دو سال کامل که کودک از شیر مادر بهره مند شده و در روز پنج وعده غذا (سه وعده اصلی، دو میان وعده) می خورد و مایعات را هم با لیوان می نوشد، می توان یک تا دو وعده شیر پاستوریزه یا آب میوه را جایگزین شیر مادر کرد. در این زمان نقش مادر آن است که خودش پیشنهاد شیردادن نکند و اگر زمانی هم کودک تمایل به شیرخوردن داشت از او دریغ کند؛ به ویژه زمانی که کودک بیمار باشد و فقط اشتها به خوردن شیر دارد و غذای دیگری را تحمل نمی کند.

در این روش چون از شیرگرفتن آرام آرام مشکلات عصبی، روانی و تغییرات هورمونی مادر که در یکباره از شیر گرفتن اتفاق می افتد به وجود نمی آید و کودک نیز دچار ضربه ی روانی نمی شود. به این ترتیب کودک کم کم علاقه به شیرخوردن را از دست می دهد و ممکن است خودش یکباره آن را کنار بگذارد.
بنابراین مادران عزیز جهت پیشبرد این هدف می توانند از توصیه های زیر استفاده کنند:
1- به کودک، قبل از خواب و صبح هنگام بیدار شدن شیر خودتان را بدهید.
2- به تدریج وعده های شیر قبل و بعداز ظهر را کم کنید، یعنی به تدریج فاصله ی شیردادن ها را بیشتر کنید تا خود به خود یک وعده ی شیردهی حذف شود.
3- برنامه ی همیشگی روزانه را عوض کنید. مثلاً اگر کودک را از مهدکودک برمی دارید، به جای اینکه به منزل بیایید به فروشگاه یا پارک بروید تا سرگرم شود و هوس شیرخوردن نکند.
4- سرگرمی جدیدی برایش پیدا کنید.
5- زمان شیرخوردن او را پیش بینی کنید و چیزی در دسترس داشته باشید؛ مثلاً یک میان وعده یا نوشیدنی مورد علاقه ی او.
6- اگردر صندلی یا محل خصوصی به کودک شیر می دادید، از این محل استفاده نکنید تا کودک به یاد شیرخوردن نیفتد و تقاضای شیر نکند.
7- اجازه ندهید کودک، شما را بدون لباس ببیند و هوس شیرخوردن کند.
8- در صورت امکان از سایر افراد خانواده کمک بگیرید. هنگامی که می خواهید وعده ی شیرصبح را قطع کنید، سعی کنید زودتر از او از خواب بیدار شوید و هنگام بیدار شدن او، همسرتان یا یکی از اعضای خانواده در کنارش باشد.
9- و بالاخره وعده های شیرخوردن در ساعات شب را به ترتیب یک شب در میان، دو شب درمیان و ... کنید تا خود کودک دیگر تقاضای شیرنکند.

بعد از قطع شیردهی چه تغییراتی در مادران به وجود می آید و وظیفه مادر چیست؟

- دانه های چربی روی پستان به تدریج کم می شوند.
- مقداری از آب بدن دفع می شود که خود سبب کاهش وزن مادر می شود.
- ممکن است ترشح شیر تا چند ماه وجود داشته باشد که این ترشحات شبیه کلستروم بوده، بعد غلیظ تر شده و بالاخره قطع می شود.
- مادر باید دریافت کالری روزانه خود را کمتر کند تا بتواند چربی های ذخیره شده را از دست بدهد.
- برای جلوگیری از شل شدن و افتادگی سینه ها، مادر باید ورزش کند؛ به ویژه حرکاتی که در هنگام شناکردن انجام می شود.
- قطع شیردهی به عنوان قطع ارتباط عاطفی تلقی نمی شود، بلکه در مواقعی که کودک نیاز به درآغوش گرفتن دارد یا خسته یا افسرده است یا درد دارد. مادر باید او را با مهربانی در آغوش گرفته و آرام کند و عشق و علاقه ی خود را این بار نه از طریق شیردادن، بلکه از طریق نوازش و محبت به او هدیه کند.

مواد مغذی در کدام یک از خوراکی ها وجود دارند؟

پروتئین: شیرمادر، شیر تازه، ماست، پودر شیر، بادام زمینی، حبوب، پنیر، تخم مرغ، ماهی، گوشت قرمز و مرغ.
ویتامین A: شیر مادر به ویژه آغوز، شیر، کره، تخم مرغ، جگر، سبزی، با برگ سبز تیره، کدو تنبل، انبه و هویج، جگر به اندازه ی یک تخم مرغ متوسط، یک هویج کوچک، یک انبه ی کوچک، 1/5 فنجان سبزی با برگ تیره (خرد شده)، یک عدد سیب زمینی شیرین متوسط و یک لیتر شیر پاستوریزه، هر کدام تقریباً پانصد واحد رتینول ویتامین دارند.
اسید فولیک: جگر، ماهی، بادام زمینی، حبوب، پرتقال، سبزی با برگ سبز مانند اسفناج و روغن دانه ها.
ویتامین B1 یا تیامین: شیر، تخم مرغ، جگر، گوشت ماهی، گوشت قرمز، گوشت پرندگان و حبوب.
ویتامین B2 یا ریبوفلاوین: شیر، تخم مرغ، جگر، گوشت و ماهی
ویتامین B12 یا نیاسین: شیر، گندم، ماست، جگر، گوشت قرمز، ماهی و بادام زمینی.
ویتامین C: شیرمادر، شیرتازه، سبزی با برگ های تیره ی سبز، گوجه فرنگی، فلفل سبز، کدو تنبل، میوه های تازه به ویژه پرتقال، لیمو، شاه توت، توت فرنگی، سیب زمینی، موز رسیده، کلم، هویج و انبه.
ویتامین D: شیرهای غنی شده، کره، پنیر، ماهی های چرب، تخم مرغ، جگر، روغن کبد ماهی و نورآفتاب که منبع اصلی تامین ویتامین D هستند.
آهن: جگر، قلب، گوشت، جوجه و ماهی.
ید: غذاهای دریایی مثل ماهی و ... نمک یددار.
آهن Non Haem Iron : غلات و حبوب،که مقدار جذب آهن این گروه بستگی به سایر مواد غذایی دارد. اضافه کردن ویتامین C، گوشت، ماهی، مرغ یا جگر به غذا، دریافت (جذب) آهن را زیاد می کند. چای و قهوه جذب آهن را کاهش می دهند.
کلسیم: شیرمادر، شیرتازه، ماست (لبنیات)، پودر شیر و ... پنیر، ماهی های کوچکی که استخوان های ریزی دارند و بطور کامل (با استخوان ها) قابل خوردن هستند. نخود و لوبیا سبز و سبزی هایی با برگ های سبز تیره.
روی: شیر مادر، لوبیا (چیتی، قرمز و ...) ماهی، گوشت قرمز، ذرت، آجیل، غلات با پوست و حبوب.
سدیم: در بیشتر غذاها وجود دارد. سدیم را به مقدار کافی از غذاهای طبیعی می توان به دست آورد و نیازی به اضافه کردن نمک نیست.

پی نوشت ها :

- کارشناس مامایی
منبع: 7 روز زندگی شماره 93

چه غذاهایی برای زنان باردار مضر است؟

چه غذاهایی برای زنان باردار مضر است؟

غذاهای زیادی وجود دارد که برای سلامتی زنان باردار مفید است و در مقابل آن، غذاهایی نیز وجود دارد که علاوه بر اینکه سلامت مادر را تهدید می‌کند، به جنین نیز خطراتی را وارد می‌کند.

زنان باردار باید از مواد غذایی غیر پاستوریزه پرهیز کنند، زیرا باعث آسیب جنین و همچنین مادر می‌شود و اختلالاتی از جمله آسیب دیدن جفت، عفونت‌های خونی و یا مسموم شدن جنین و یا حتی سقط جنین را منجر شود.
شیر و پنیر نیز از موادی است که در خوردن آن باید احتیاط و از پاستوریزه آن استفاده شود. زنان باردار از پنیرهایی که به وسیله کپک آماده و تهیه می‌شوند، بپرهیزند.
تخم‌مرغ خامغذاهای خام و پخته نشده به خصوص تخم‌مرغ ممکن است حاوی salmonella باشد که خطرات زیادی را برای جنین و مادر به دنبال دارد.
توجه داشته باشید که تخم‌مرغ باید با حرارت 160 درجه سانتیگراد آماده و به خوبی پخته شود و از سفت شدن زرده و سفیده آن اطمینان حاصل کنید.
علاوه بر تخم‌مرغ غذاهای دیگری مانند کیک کره‌ای، خمیر کیک، مخلوط زرده تخم‌مرغ و شیر وغذاهایی که مرکب از گوشت و آرد می ‌باشد از جمله غذاهایی هستند که خام آنها ضررهای زیادی برای مادر و جنین دارد.
سبزیجات خامبا وجود اینکه استفاده از سبزیجات در دوران بارداری توصیه زیادی شده است اما بهتر است که تا حد امکان از سبزیجات خام مثل استفاده آن در سالاد و یا ساندویچ پرهیز کنید. سبزیجات خام محتوی salmonella است و به همین دلیل بهتر است از سبزیجات پخته استفاده شود زیرا salmonella با شستن معمولی پاک نمی‌شود. از مضرترین سبزیجاتی که حتما باید پخته شود می‌توان لوبیا و باقالی، یونجه، شبدر و تربچه را نام برد.
گوشت خاماز مهمترین گوشت‌هایی که مورد استفاده افراد زیادی قرار می‌گیرد می‌توان گوشت مرغ را نام برد و از آنجایی که گوشت خام حاوی E.coil و listeria می‌باشد حتما باید به خوبی پخته شود.
همچنین مطمئن شوید که گوشت در دمای 160 درجه سانتیگراد پخته شود و سپس مورد استفاده قرار بگیرد.
گوشت‌های کنسرو شده نیز می‌تواند جایگزین خوبی برای انواع گوشت‌ها باشد،‌ همچنین هات داگ و همبرگر، گوشت مرغ، سوسیس و کالباس از جمله غذاها و گوشت‌هایی هستند که حتما باید در دمای بالا پخته شوند و در غیر این صورت برای زنان باردار ممنوع می باشند.
گوشت‌ ماهی که محتوی جیوه استانواع خاصی از ماهی‌ها وجود دارند که به خاطر بالا بودن سطح جیوه در آنها باید در دوران بارداری از خوردن آنها پرهیز شود زیرا باعث اختلال در مغز و تاخیر در رشد اندام‌های جنین می‌شود که کوسه ماهی، اره ماهی، شمشیر ماهی، ماهی خال خالی، ماهی اسقومری، سفره ماهی و نیزه ماهی از جمله آنها هستند. البته بهترین راه، استفاده از ماهی‌هایی است که سطح جیوه در آنها پایین است مانند ماهی پهن و کولی.
بدیهی است که در طی بارداری تحت هیچ شرایطی نباید از دخانیات و مواد الکلی استفاده کرد، مصرف الکل در طی بارداری خطرات جبران نشدنی زیادی را برای جنین به دنبال خواهد داشت که شایع‌ترین آنها عقب ماندگی ذهنی می‌باشد. علاوه بر این بیماری‌های دیگری را نیز از جمله بیماری‌های قلبی، اختلال در سیستم عصبی و مغز در جنین به وجود می‌آورد.
منبع:سلامت نیوز